Bayan Doğum Günü Hediyesi “Zile’de düğün evinde eşyalar yağma edilir. Ev sahibi karşı koyamaz. Yağma, davetlilerin hakkıdır. Geri de alınamaz. Onun için ev sahibi, ortada kolayca götürülebilecek eşyayı daha önceden kaldırır. Davetlilerden isteyenler ortada buldukları eşyayı, hatta sandalye gibi taşınması güç öteberiyi pencereden sarkıtmak suretiyle kaçırırlar. Bu kaçırma işi olaya bir çeşit yağma, kapışma rengi deverir. Bu iş daha çok gençler tarafindan yapılır, (öztelli 1963: 3081)
Ankara’da dünür, kız evine Bayan Doğum Günü Hediyesi leri götürünce kendisine bir Bayan Doğum Günü Hediyesi (mahrama) verilir. O da acele ile koynuna saklar. Fakat kendisiyle birlikte gelenler açıkgözlük edip elinden kaparlar. O zaman o Bayan Doğum Günü Hediyesi kapanın olur.” (Koşay; Öztelli 1963: 3081)
43. Düğün Törenlerinde Verilen Bahşişler
Düğün töreninin hazırlanmasında yardımcı olan kişilerin genellikle hepsine damat tarafından bahşişler verilmektedir. Damat düğün hazırlığı yapanlara verdiği paranın dışında yaptıkları işin haricinde bahşiş mahiyetinde birtakım Bayan Doğum Günü Hediyesiler vermekle adeta yükümlü gibidir. Böylesi mutlu bir günde bahşiş konusunda cimrilik yapamayacak olan damadın bu durumundan birçok kişi nasibim alır. Damadı tıraş eden, gelinin saçım yapan, gelini evden çıkartan, ata bindiren, fotoğraf çeken, davul-zurna çalan, düğün pastasını getiren birçok kişiye damadm para vermesi gerekmektedir. Eğer bahşiş verilmezse gelin ve damadm düğünü birçok engelleme ile karşı karşıya kalmaktadır. Düğün pastasının bıçağı kesmez, davulcunun tokmağı vurmaz, berberin usturası kesmez, kuaför gelin başım yapmaz olur. Tüm bunların işlerliği verilen bahşişlerle sağlanmaktır. Geleneği bozmak ve bahşiş vermemek bu işi yapanlarca ayıp karşılanır. Bahşiş vermeyen kişi düğünden hoşnut değil gözüyle bakılır. Damadın bu mutlu gününde elinin açık ve cömert olması beklenmektedir.
Türk düğünlerine hazırlık safhasında hamama gitme bir gelenek halini almıştır. Bu gelenek içerisinde hamamda gelinin yıkanmasına yardımcı olan talaklara da bahşişler verilmektedir. Erman Artun bu konudan şöyle bahsetmektedir:
“…Hamam gecesinde genç kızlar darbuka çalar, mani söyler. Oynarken gelinin başına hamam tası konur. Bunun içine para anlır. Toplanan bu paralar tellaklara bahşiş olarak verilir.” (Artun 2005: 160)
Ürgüp’te kına gecesinde, kız evinden kına ve süslenmiş “nahıl ağaç”ın oğlan evine getirildiği ve damadm, nahılı getirene bahşiş verdiği bilinmektedir. (Önder 1956: 1315-1316)
“Toprak bastı”, “yol bastı” gibi değişik adlarla bilinen bir âdete göre gelinin evinden aynldıktan sonra, oğlan evine giderken, gelin alayının yolunun kesilip para istendiği bilirımektedir. (Örnek 2000: 199) Bu âdet günümüzde de geçerliliğini korumaktadır ve gelin arabalarının önü bahşiş almak isteyenler tarafından kesilmektedir. Damat daha önceden hazırladığı para dolu zarflan arabanın önünü kesenlere verir. Aynca arabaların yan aynalarına havlu, eşarp gibi şeyler takılır. Arabayı durduramayan kimseler de aynadaki havluları çabuk davranarak alırlar. Bu havlu ya da eşarbın uğur getirdiğine inanılmaktadır.
Kocacık’ta Pazartesi günü gelinin çeyiz serme günüdür. Bu sırada kızın en yakınları çeyiz sandığının üzerine oturarak sandığı açmazlar ve “anahtar kaybolmuş, damat gelsin” derler. Bunun üzerine gerekli bahşiş bu kızlara verilir ve çeyiz serme işlemi tamamlanır. (Kartal 1987: 211) Bu âdet genellikle her yörede uygulanmaktadır. Çeyiz, gelinin malıdır. Damat gelinle evlendiğinde bu mala da sahip olacaktır. Ancak hiç emek sarfetmeden alınacak bir çeyiz geleneksel çevrede pek hoş karşılanmaz. Bu nedenle “gelinin hazinesi” olan çeyize ulaşması için damadın, gelinin yüzünü görmek için verdiği bahşiş gibi, gelinin çeyizini görmek için de bahşiş vermesi gerekmektedir.
Bayan Doğum Günü Hediyesi “Zile’de düğün evinde eşyalar yağma edilir. Ev sahibi karşı koyamaz. Yağma, davetlilerin hakkıdır. Geri de alınamaz. Onun için ev sahibi, ortada kolayca götürülebilecek eşyayı daha önceden kaldırır. Davetlilerden isteyenler ortada buldukları eşyayı, hatta sandalye gibi taşınması güç öteberiyi pencereden sarkıtmak suretiyle kaçırırlar. Bu kaçırma işi olaya bir çeşit yağma, kapışma rengi deverir. Bu iş daha çok gençler tarafindan yapılır, (öztelli 1963: 3081)
Ankara’da dünür, kız evine Bayan Doğum Günü Hediyesi leri götürünce kendisine bir Bayan Doğum Günü Hediyesi (mahrama) verilir. O da acele ile koynuna saklar. Fakat kendisiyle birlikte gelenler açıkgözlük edip elinden kaparlar. O zaman o Bayan Doğum Günü Hediyesi kapanın olur.” (Koşay; Öztelli 1963: 3081)
43. Düğün Törenlerinde Verilen Bahşişler
Düğün töreninin hazırlanmasında yardımcı olan kişilerin genellikle hepsine damat tarafından bahşişler verilmektedir. Damat düğün hazırlığı yapanlara verdiği paranın dışında yaptıkları işin haricinde bahşiş mahiyetinde birtakım Bayan Doğum Günü Hediyesiler vermekle adeta yükümlü gibidir. Böylesi mutlu bir günde bahşiş konusunda cimrilik yapamayacak olan damadın bu durumundan birçok kişi nasibim alır. Damadı tıraş eden, gelinin saçım yapan, gelini evden çıkartan, ata bindiren, fotoğraf çeken, davul-zurna çalan, düğün pastasını getiren birçok kişiye damadm para vermesi gerekmektedir. Eğer bahşiş verilmezse gelin ve damadm düğünü birçok engelleme ile karşı karşıya kalmaktadır. Düğün pastasının bıçağı kesmez, davulcunun tokmağı vurmaz, berberin usturası kesmez, kuaför gelin başım yapmaz olur. Tüm bunların işlerliği verilen bahşişlerle sağlanmaktır. Geleneği bozmak ve bahşiş vermemek bu işi yapanlarca ayıp karşılanır. Bahşiş vermeyen kişi düğünden hoşnut değil gözüyle bakılır. Damadın bu mutlu gününde elinin açık ve cömert olması beklenmektedir.
Türk düğünlerine hazırlık safhasında hamama gitme bir gelenek halini almıştır. Bu gelenek içerisinde hamamda gelinin yıkanmasına yardımcı olan talaklara da bahşişler verilmektedir. Erman Artun bu konudan şöyle bahsetmektedir:
“…Hamam gecesinde genç kızlar darbuka çalar, mani söyler. Oynarken gelinin başına hamam tası konur. Bunun içine para anlır. Toplanan bu paralar tellaklara bahşiş olarak verilir.” (Artun 2005: 160)
Ürgüp’te kına gecesinde, kız evinden kına ve süslenmiş “nahıl ağaç”ın oğlan evine getirildiği ve damadm, nahılı getirene bahşiş verdiği bilinmektedir. (Önder 1956: 1315-1316)
“Toprak bastı”, “yol bastı” gibi değişik adlarla bilinen bir âdete göre gelinin evinden aynldıktan sonra, oğlan evine giderken, gelin alayının yolunun kesilip para istendiği bilirımektedir. (Örnek 2000: 199) Bu âdet günümüzde de geçerliliğini korumaktadır ve gelin arabalarının önü bahşiş almak isteyenler tarafından kesilmektedir. Damat daha önceden hazırladığı para dolu zarflan arabanın önünü kesenlere verir. Aynca arabaların yan aynalarına havlu, eşarp gibi şeyler takılır. Arabayı durduramayan kimseler de aynadaki havluları çabuk davranarak alırlar. Bu havlu ya da eşarbın uğur getirdiğine inanılmaktadır.
Kocacık’ta Pazartesi günü gelinin çeyiz serme günüdür. Bu sırada kızın en yakınları çeyiz sandığının üzerine oturarak sandığı açmazlar ve “anahtar kaybolmuş, damat gelsin” derler. Bunun üzerine gerekli bahşiş bu kızlara verilir ve çeyiz serme işlemi tamamlanır. (Kartal 1987: 211) Bu âdet genellikle her yörede uygulanmaktadır. Çeyiz, gelinin malıdır. Damat gelinle evlendiğinde bu mala da sahip olacaktır. Ancak hiç emek sarfetmeden alınacak bir çeyiz geleneksel çevrede pek hoş karşılanmaz. Bu nedenle “gelinin hazinesi” olan çeyize ulaşması için damadın, gelinin yüzünü görmek için verdiği bahşiş gibi, gelinin çeyizini görmek için de bahşiş vermesi gerekmektedir.
