Araştırma, Erzurum İlinde ve Oltu İlçesinde, Hakiki Oltu Taşı Tesbih ile ilgili faaliyet gösteren işyerleri ve atölyelerde yürütülmüştür. Araştırma materyalini; Erzurum ilinde ve Oltu ilçesinde, Oltu Taşı kullanılarak üretilen ürünler ve bu ürünlerin fotoğrafları, ürünlerin yapımında kullanılan araç-gereçler, ürünlerin yapım teknikleri, konu ile ilgili yazılı ve görsel kaynaklar ve Oltu Taşı işlemeciliği ile ilgili faaliyet gösteren işyerleri ve atölyelerde Oltu Taşı işlemeciliği yapan bireylere uygulanmak üzere ve bizzat araştırmacı tarafından hazırlanan görüşme formları oluşturmaktadır.
Hakiki Oltu Taşı Tesbih
Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili ön araÅŸtırma yapmak üzere ilk olarak, 2005 yılı Temmuz ayında Erzurum ve Oltu’da incelemelerde bulunulmuÅŸ, Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili faaliyet gösteren iÅŸyerleri ve atölyeler tespit edilmiÅŸtir. Yörelerde yapılan incelemelerde Erzurum’da ve Oltu’da, Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili faaliyet gösteren bireylerle ön görüşme yapılmış ve araÅŸtırmacı tarafından görüşme formu hazırlanmıştır.
Görüşme formu; Oltu Taşı işlemeciliği ile ilgili faaliyet gösteren bireylerin demografik özelliklerinin; (yaş, öğrenim durumu, geçim kaynağı, mesleğe başlama yaşları, mesleği öğrendikleri kaynak, mesleği seçme nedenleri vb.), Oltu Taşı İşlemeciliğine ait bilgilerin; (Oltu Taşı işlemeciliğinin teknik ve ürün çeşidi bakımından bugünkü durumu, mesleğe duyulan ilgi ve mesleğin geleceği, çalışma koşulları, ürünlerde kullanılan hammaddeler, günlük üretim miktarı, kullanılan teknikler, ürün tasarım bilgileri, üretilen ürünler, pazarlama durumu vb.) ve bireylerin sosyal güvence durumu, sağlık sorunları ile ilgili bilgilerin elde edilmesine yönelik olarak hazırlanmıştır.
2007 yılı Ekim ayında; araÅŸtırma verilerini toplamak ve görüşme formlarını bireylere uygulamak amacıyla, Erzurum ve Oltu’da Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili faaliyet gösteren iÅŸyerlerine ve atölyelere gidilmiÅŸtir. AraÅŸtırma; Erzurum’da Rüstem PaÅŸa Hanı’nda (TaÅŸhan) bulunan iÅŸyerlerinde, Hakiki Oltu Taşı Tesbihçiler çarşısında (vakıf iÅŸhanı) ve bu çevrede bulunan atölyelerde, Oltu’da ise; Oltu Taşı Ä°ÅŸ Merkezinde bulunan iÅŸyerleri ve çevredeki atölyelerde yürütülmüştür. Hazırlanan görüşme formları; bu iÅŸ ile bizzat uÄŸraÅŸan ve tanınan 48 ustaya uygulanmış, iÅŸyerleri ve atölyelerde yapılan incelemeler sonucunda; Oltu Taşı kullanılarak üretilen ürünler; ürünlerin yapımında kullanılan hammaddeler, kullanılan araç-gereçler ve ürünlerin yapım teknikleri fotoÄŸraflarla belgelenmiÅŸtir.
Oltu Taşı kullanılarak üretilen ürünlerden en iyi teknik özelliklere sahip olan 100 örnek, fotoğrafları çekilerek ve bilgi formları hazırlanarak belgelenmiştir. Araştırma materyalini oluşturan ürünler; ürünlerin yapımında kullanılan gereçler, üretim ve süsleme teknikleri, ürünlerin boyutları, motif ve kompozisyon özellikleri gibi özellikler açısından incelenmiş, bu bilgiler ürün bilgi formlarına aktarılmıştır.
Konu ile ilgili yazılı ve görsel kaynaklar taranmıştır. Oltu Taşı işlemeciliğinin tarihsel gelişimi ile ilgili bilgiler literatürden elde edilmiş, günümüzde üretilen ürünler ile ilgili bilgilere ise; kaynak kişilerle yapılan görüşmeler ve gözlemler sonucunda ulaşılmıştır.
Araştırma materyalini oluşturan ürünlerde kullanılan hammaddeler; (Oltu Taşı, gümüş ve altın) hakkında bilgi verilmiştir. Oltu Taşının özellikleri, taşın çıkarıldığı bölgeler ve taşın kaynaktan çıkarılıp ürün haline dönüştürülünceye kadar geçirdiği evrelerle ilgili bilgiler toplanarak belgelenmiştir
Oltu Taşı işlemeciliği ile uğraşan ustalar ile yapılan karşılıklı görüşmeler sonucunda, ürünlerin yapımında kullanılan araçlar ve özellikleri incelenmiş, bu araçlar fotoğrafları çekilerek belgelenmiştir.
3.2.4 Ürünlerin yapımında kullanılan teknikler ve yapım aşamaları
Erzurum ve Oltu’da, Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili faaliyet gösteren atölyelerde yapılan incelemeler ve ustalarla yapılan görüşmeler sonucunda; ürünlerin yapımında uygulanan Oltu Taşı ÅŸekillendirme teknikleri; (yontma- elde ÅŸekillendirme, tornada ÅŸekillendirme, oyma-yarma) ve süsleme teknikleri; (delik iÅŸi, kalem iÅŸi, kakma, kalıpla kabartma, güherse, döküm) tespit edilmiÅŸ ve bu tekniklerin yapım aÅŸamaları fotoÄŸraflarla belgelenmiÅŸtir. Ayrıca, Erzurum ili ve Oltu ilçesinde en fazla üretilen ürün olması ve yöreyi temsil etmesi bakımından önemli görülmesi açısından, Oltu Taşı Hakiki Oltu Taşı Tesbih üretiminin aÅŸamaları fotoÄŸraflarla belgelenmiÅŸ ve ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Erzurum ve Oltu’da yapılan incelemelerde Hakiki Oltu Taşı Tesbih, yüzük, küpe, kolye ucu, künye, yaka iÄŸnesi, kol düğmesi, ağızlık, pipo ve dekoratif aksesuarlar gibi ürünlerin, çeÅŸitli teknikler kullanılarak üretildiÄŸi görülmüştür. Bu ürünlerin özellikleri (üretim ve süsleme tekniÄŸi, kullanılan gereçler, boyut, motif ve kompozisyon) üreten kiÅŸilerden bilgi alınarak tespit edilmiÅŸtir. Aynı zamanda araÅŸtırma sırasında ürünlerin fotoÄŸrafları çekilmiÅŸ ve özellikleri bilgi formlarında ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Ãœrünlere iliÅŸkin bilgi formları; ürün çeÅŸidi, üretim ve süsleme tekniÄŸi, kullanılan gereçler, ürünlerin boyutları, süslemede kullanılan motifler ve kompozisyon özelliklerinin belirlenmesi amacı ile geliÅŸtirilmiÅŸ ve düzenlenmiÅŸtir. Erzurum ve Oltu’da incelenen ürünler arasından, en iyi teknik özelliklere sahip olan 100 örnek seçilerek ürün bilgi formları oluÅŸturulmuÅŸtur.
Araştırma, Erzurum İlinde ve Oltu İlçesinde, Hakiki Oltu Taşı Tesbih ile ilgili faaliyet gösteren işyerleri ve atölyelerde yürütülmüştür. Araştırma materyalini; Erzurum ilinde ve Oltu ilçesinde, Oltu Taşı kullanılarak üretilen ürünler ve bu ürünlerin fotoğrafları, ürünlerin yapımında kullanılan araç-gereçler, ürünlerin yapım teknikleri, konu ile ilgili yazılı ve görsel kaynaklar ve Oltu Taşı işlemeciliği ile ilgili faaliyet gösteren işyerleri ve atölyelerde Oltu Taşı işlemeciliği yapan bireylere uygulanmak üzere ve bizzat araştırmacı tarafından hazırlanan görüşme formları oluşturmaktadır.
Hakiki Oltu Taşı Tesbih
Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili ön araÅŸtırma yapmak üzere ilk olarak, 2005 yılı Temmuz ayında Erzurum ve Oltu’da incelemelerde bulunulmuÅŸ, Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili faaliyet gösteren iÅŸyerleri ve atölyeler tespit edilmiÅŸtir. Yörelerde yapılan incelemelerde Erzurum’da ve Oltu’da, Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili faaliyet gösteren bireylerle ön görüşme yapılmış ve araÅŸtırmacı tarafından görüşme formu hazırlanmıştır.
Görüşme formu; Oltu Taşı işlemeciliği ile ilgili faaliyet gösteren bireylerin demografik özelliklerinin; (yaş, öğrenim durumu, geçim kaynağı, mesleğe başlama yaşları, mesleği öğrendikleri kaynak, mesleği seçme nedenleri vb.), Oltu Taşı İşlemeciliğine ait bilgilerin; (Oltu Taşı işlemeciliğinin teknik ve ürün çeşidi bakımından bugünkü durumu, mesleğe duyulan ilgi ve mesleğin geleceği, çalışma koşulları, ürünlerde kullanılan hammaddeler, günlük üretim miktarı, kullanılan teknikler, ürün tasarım bilgileri, üretilen ürünler, pazarlama durumu vb.) ve bireylerin sosyal güvence durumu, sağlık sorunları ile ilgili bilgilerin elde edilmesine yönelik olarak hazırlanmıştır.
2007 yılı Ekim ayında; araÅŸtırma verilerini toplamak ve görüşme formlarını bireylere uygulamak amacıyla, Erzurum ve Oltu’da Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili faaliyet gösteren iÅŸyerlerine ve atölyelere gidilmiÅŸtir. AraÅŸtırma; Erzurum’da Rüstem PaÅŸa Hanı’nda (TaÅŸhan) bulunan iÅŸyerlerinde, Hakiki Oltu Taşı Tesbihçiler çarşısında (vakıf iÅŸhanı) ve bu çevrede bulunan atölyelerde, Oltu’da ise; Oltu Taşı Ä°ÅŸ Merkezinde bulunan iÅŸyerleri ve çevredeki atölyelerde yürütülmüştür. Hazırlanan görüşme formları; bu iÅŸ ile bizzat uÄŸraÅŸan ve tanınan 48 ustaya uygulanmış, iÅŸyerleri ve atölyelerde yapılan incelemeler sonucunda; Oltu Taşı kullanılarak üretilen ürünler; ürünlerin yapımında kullanılan hammaddeler, kullanılan araç-gereçler ve ürünlerin yapım teknikleri fotoÄŸraflarla belgelenmiÅŸtir.
Oltu Taşı kullanılarak üretilen ürünlerden en iyi teknik özelliklere sahip olan 100 örnek, fotoğrafları çekilerek ve bilgi formları hazırlanarak belgelenmiştir. Araştırma materyalini oluşturan ürünler; ürünlerin yapımında kullanılan gereçler, üretim ve süsleme teknikleri, ürünlerin boyutları, motif ve kompozisyon özellikleri gibi özellikler açısından incelenmiş, bu bilgiler ürün bilgi formlarına aktarılmıştır.
Konu ile ilgili yazılı ve görsel kaynaklar taranmıştır. Oltu Taşı işlemeciliğinin tarihsel gelişimi ile ilgili bilgiler literatürden elde edilmiş, günümüzde üretilen ürünler ile ilgili bilgilere ise; kaynak kişilerle yapılan görüşmeler ve gözlemler sonucunda ulaşılmıştır.
Araştırma materyalini oluşturan ürünlerde kullanılan hammaddeler; (Oltu Taşı, gümüş ve altın) hakkında bilgi verilmiştir. Oltu Taşının özellikleri, taşın çıkarıldığı bölgeler ve taşın kaynaktan çıkarılıp ürün haline dönüştürülünceye kadar geçirdiği evrelerle ilgili bilgiler toplanarak belgelenmiştir
Oltu Taşı işlemeciliği ile uğraşan ustalar ile yapılan karşılıklı görüşmeler sonucunda, ürünlerin yapımında kullanılan araçlar ve özellikleri incelenmiş, bu araçlar fotoğrafları çekilerek belgelenmiştir.
3.2.4 Ürünlerin yapımında kullanılan teknikler ve yapım aşamaları
Erzurum ve Oltu’da, Oltu Taşı iÅŸlemeciliÄŸi ile ilgili faaliyet gösteren atölyelerde yapılan incelemeler ve ustalarla yapılan görüşmeler sonucunda; ürünlerin yapımında uygulanan Oltu Taşı ÅŸekillendirme teknikleri; (yontma- elde ÅŸekillendirme, tornada ÅŸekillendirme, oyma-yarma) ve süsleme teknikleri; (delik iÅŸi, kalem iÅŸi, kakma, kalıpla kabartma, güherse, döküm) tespit edilmiÅŸ ve bu tekniklerin yapım aÅŸamaları fotoÄŸraflarla belgelenmiÅŸtir. Ayrıca, Erzurum ili ve Oltu ilçesinde en fazla üretilen ürün olması ve yöreyi temsil etmesi bakımından önemli görülmesi açısından, Oltu Taşı Hakiki Oltu Taşı Tesbih üretiminin aÅŸamaları fotoÄŸraflarla belgelenmiÅŸ ve ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Erzurum ve Oltu’da yapılan incelemelerde Hakiki Oltu Taşı Tesbih, yüzük, küpe, kolye ucu, künye, yaka iÄŸnesi, kol düğmesi, ağızlık, pipo ve dekoratif aksesuarlar gibi ürünlerin, çeÅŸitli teknikler kullanılarak üretildiÄŸi görülmüştür. Bu ürünlerin özellikleri (üretim ve süsleme tekniÄŸi, kullanılan gereçler, boyut, motif ve kompozisyon) üreten kiÅŸilerden bilgi alınarak tespit edilmiÅŸtir. Aynı zamanda araÅŸtırma sırasında ürünlerin fotoÄŸrafları çekilmiÅŸ ve özellikleri bilgi formlarında ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Ãœrünlere iliÅŸkin bilgi formları; ürün çeÅŸidi, üretim ve süsleme tekniÄŸi, kullanılan gereçler, ürünlerin boyutları, süslemede kullanılan motifler ve kompozisyon özelliklerinin belirlenmesi amacı ile geliÅŸtirilmiÅŸ ve düzenlenmiÅŸtir. Erzurum ve Oltu’da incelenen ürünler arasından, en iyi teknik özelliklere sahip olan 100 örnek seçilerek ürün bilgi formları oluÅŸturulmuÅŸtur.
