Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim Düğün hazırlığında bulunan her genç kzın bir çeyizi bulunmaktadır ve bu çeyiz de eş, dost ve akrabaların getirdiği eşyalar ve kızın kendi hazırladığı şeylerden oluşmaktadır. Divanü Lügat’it Türk’te çeyiz olarak “sep” kelimesi geçmektedir ve “gelinin malı olan çeyiz.” anlammdadır. (1985: 319)
Zekiye Çağımlar çeyiz eşyalarını “evlilik düğünlerinde genç kızın evlendikten sonraki evinin eşyaları” olarak tanımlarken bu eşyaları; mutfak eşyaları, diğer ev eşyaları ve nakısa dayalı sandık eşyaları olarak sınıflandırmaktadır. Adana yöresinde aile bireylerine ve yakınlarına hazırlanan Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler özenle işlenen bohçalara konulduğu ve karşılıklı olarak “duvak mevlidT’nde verildiği bililimektedir. Bohçanın nakısına ve içindeki Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim lere bu kadar değer verilmesindeki en büyük neden her iki tarafın birbirine verdiği değeri ve duyduğu sevgiyi yansıtıyor oluşundan kaynaklanmaktadır. Adana ve çevresinde düğün davetiyesi olarak “okuntu” adı verilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin kullanıldığı bilinmektedir, olaıntu gönderilen kişinin yakınlığına göre Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin değeri de artıp, azalmaktadır. Okuntu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleri arasında başörtüsünden elbiselik kumaşa kadar her çeşit eşya bulunmaktadır; bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ler aym zamanda düğüne davetiye niteliği taşımaktadırlar. Bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin karşılığı düğüne gelen aile de yanında bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ile düğüne katılmaktadır. Bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin genellikle köy ya da kasabada yapılıuyorsa “çaba/şaba”, şehirde yapılıyorsa da “kırkım atma” adım alan ve tören şeklinde yapılan para atma şeklinde verildiği bilinmektedir. Zekiye Çağunlar’m tespitlerine göre saba töreninde sadece para atılırken, kırkım atma töreninde paranın yanında ev eşyası da Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak verilmektedir. (Çağımlar 2005:1)
Ankara’da çeyiz serme (çeyiz atma/çeyizasma) diye bilinen kızın çeyizin sergilendiği tören düğünden önce gelinin eşyalarının konu-komşu, eş-dost ve akraba tarafında görülmesi için düzenlenmektedir. Buna göre kızın çeyizini sermeye yardım edenler kızın çeyizinde ne var ne yok bilirler ve buna göre çeyiz görmeye geldiklerinde kızın ihtiyacı olan bir eşyayı Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak verirler. Mutlu bir evliliği olan genç kızlar kendi çeyizlerinden yazma, patik, lif gibi şeyler getirmektedirler. Evli kızların getirdikleri bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin yeni geline olacak kıza uğur getireceğine Sanılmaktadır. Maraş’ta ise çeyiz görmeye gelenler gelinin gümüş tepsisine bahşiş bırakırlar ve bununla gelin kendi istediği bir eşyayı alır. (Sakarya 2006)
Oğlan evi ile kız evi arasında sürekli bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşme söz konusudur. Aileler arasındaki bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşmeye yardımcı olan kimselere ise yaptıkları bu davranışın karşılığı olarak bahşiş verilmesi âdettendir.
“Trabzon’da oğlan evinin hazırladığı eşyalara ağırlık denir. Bunlar oğlan evinde üç gün sergilenir. 2 entare, 1 sabahlık, 4 kat elbise, manto, çoırap, şemsiye, akrabalara Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler sergide görülür. Yenge bu eşyayı kız evine götürünce bahşiş alır.” (Erdentuğ 1967:37-338)
Gelin ve damada gönderilen bohçalar başlı başına Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim paketi olmakla bilikte, Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin gelin ve damat tarafına gönderilişi sırasında sandıkların kullanıldığı da görülmektedir. Sandıklar, geline armağan edilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin ve gelinin çeyizinin saklandığı kutulardır. Er iki ailenin sosyal statüsüne ve maddî imlcanlarına göre sandıkların değeri ve işlemeleri değişmektedir. Sandıklar, gelin için bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ve Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim kutusudur.
“Rize’de Pazartesi mest pabuç olarak isimlendirilen ve erkek evi tarafından, içinde geline ait taç (başlık), beşi bir yerde, bilezikler, gelin iççin alınmış elbiseler, pabuç, terlik gibi eşyalarla birlikte, gelinin yakınları için alınmış düzenlenmiş bohçalar bir sandık içerisinde kız evine gönderilir.” (Binler 2000: 219)
Günümüz teknolojisinin hızla gelişmesi ile çeyizlerin içeriği de değişmektedir. Eskiden daha çok dantel, örgü, tabak gibi şeylerden oluşan çeyizlerin yerini günümüzde elektronik eşyalar almaktadır. Buna göre kızın çeyizine Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak gelen eşyalar da bu yönde bir değişime uğramıştır. Teknolojik gelişmelere bağlı olarak değişen çeyizlerde yine de baş sırayı el emeği göz nuru Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler almaktadır.
Antalya Akseki’de düğün törenin ilk günü damat evinden kız evine yufka (ekmek ve baklava) gelmesi düğünün başlamış olduğu anlamına gelmektedir. (Enhoş 1959: 2034) Damat evinden kız evine gönderilen ekmak bir anlamda gelinin erkek evinin yiyeceğine alışması, artık erkek evinin ailesi durumuna geldiği ve ekmeğini erkek evinde yiyeceğini simgelemektedir. Ekmeğin yapıldığı buğday, bolluk ve bereket simgesi iken baklava da ağız tatlılığını simgelemektedir.
Bilecik’te düğünün son günü misafirler Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerini herkesin yanında verir. Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler yüksek sesle duyurulur. Bazı köylerde de delikanlı başı dürü toplayacağı zaman oyun alanına girer. “Yumurtanın şansı yere düştü yansı, bu dürüyü sorarsan… dayının dürüsü” gibi laflar ederek verilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimyi herkesin görüp duymasını sağlar. (Yalvaç 1984: 86-87) Verilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin herkes tarafından görülmesi ve bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin duyurulması nezaket kurallan bakmamdan hoş olmasa da bir gelenek haline dönüşmöüştür. Bu anlamda düğün Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşmeleri gösteriş, üstünlük ve otorite savaşı haline dönüşmüştür.
Gelinin attan inmemek için direnmesi, attan inmek için Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim istemesi de Türk kültüründe oldukça yaygın Metlerdendir. Bununla birlikte gelişen teknoloji sayesinde gelinler artık at yerine arabaya binmekte ancak âdetlerde bu açıdan bir değişim olmadan yine gelin tarafindan arabadan inmek için Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim istenmeye devam edilmektedir. Bu âdete “bağışlama” denildiğini Sedat Veyis Örnek şu şekilde açıklamaktadır:
“Gelin yeni evine girerken, gelinlik töresi gereği kayınpederi ya da kayınvalidesi; tarla, bahçe, hayvan gibi şeyler bağışlar ki, buna ‘bağışlama’ adı verilir. Gelinin bağışı alıncaya kadar, atından inmediğini, yeni evine girmekte direndiği de olur.” (Örnek 2000: 199)
Bilecik’te düğün sonrasmdaki haftalarda el öpmeye gidilir. Kız tarafına el öpmeye gidiiince kızın babası ve annesi damadı konuşturmaya ve güldürmeye çalışular. Bu arada damadın yarımda getirmiş olduğu çantasına çeşitli Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler konur. Bunlardan biri de hindidir. Kızarmış hindi damadın çantasına konulunca damat konuşmaya başlar. Bu yörede damada kızın babası tarafindan eskiden tabanca ve at Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim edildiği bilinmektedir. Damat ayrılırken baldız veya kayınço tarafindan ayakkabıları saklanır ve bahşiş aldıklarında ayakkabıları geri verirler. (Yalvaç 1984: 87)
Anadolu düğünlerinde Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim leşme motifinin farklı bir örneği olan yağma geleneğine de rastlamaktayız. Burada yağma edilen hem yemek hem de eşyalardır. Yağma edilen eşyalar genellikle değersiz ancak bu günü hatırlatıcı nitelikte olan şeylerden seçilmektedir. Yağma edilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler ev halkının bir çeşit gizli Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimsidir diyebiliriz. Anadolu düğünlerinde yapılan eşya yağmasından Cahit Öztelli örnek vererek şu şekilde bahsetmektedir:
Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim Düğün hazırlığında bulunan her genç kzın bir çeyizi bulunmaktadır ve bu çeyiz de eş, dost ve akrabaların getirdiği eşyalar ve kızın kendi hazırladığı şeylerden oluşmaktadır. Divanü Lügat’it Türk’te çeyiz olarak “sep” kelimesi geçmektedir ve “gelinin malı olan çeyiz.” anlammdadır. (1985: 319)
Zekiye Çağımlar çeyiz eşyalarını “evlilik düğünlerinde genç kızın evlendikten sonraki evinin eşyaları” olarak tanımlarken bu eşyaları; mutfak eşyaları, diğer ev eşyaları ve nakısa dayalı sandık eşyaları olarak sınıflandırmaktadır. Adana yöresinde aile bireylerine ve yakınlarına hazırlanan Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler özenle işlenen bohçalara konulduğu ve karşılıklı olarak “duvak mevlidT’nde verildiği bililimektedir. Bohçanın nakısına ve içindeki Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim lere bu kadar değer verilmesindeki en büyük neden her iki tarafın birbirine verdiği değeri ve duyduğu sevgiyi yansıtıyor oluşundan kaynaklanmaktadır. Adana ve çevresinde düğün davetiyesi olarak “okuntu” adı verilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin kullanıldığı bilinmektedir, olaıntu gönderilen kişinin yakınlığına göre Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin değeri de artıp, azalmaktadır. Okuntu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleri arasında başörtüsünden elbiselik kumaşa kadar her çeşit eşya bulunmaktadır; bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ler aym zamanda düğüne davetiye niteliği taşımaktadırlar. Bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin karşılığı düğüne gelen aile de yanında bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ile düğüne katılmaktadır. Bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin genellikle köy ya da kasabada yapılıuyorsa “çaba/şaba”, şehirde yapılıyorsa da “kırkım atma” adım alan ve tören şeklinde yapılan para atma şeklinde verildiği bilinmektedir. Zekiye Çağunlar’m tespitlerine göre saba töreninde sadece para atılırken, kırkım atma töreninde paranın yanında ev eşyası da Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak verilmektedir. (Çağımlar 2005:1)
Ankara’da çeyiz serme (çeyiz atma/çeyizasma) diye bilinen kızın çeyizin sergilendiği tören düğünden önce gelinin eşyalarının konu-komşu, eş-dost ve akraba tarafında görülmesi için düzenlenmektedir. Buna göre kızın çeyizini sermeye yardım edenler kızın çeyizinde ne var ne yok bilirler ve buna göre çeyiz görmeye geldiklerinde kızın ihtiyacı olan bir eşyayı Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak verirler. Mutlu bir evliliği olan genç kızlar kendi çeyizlerinden yazma, patik, lif gibi şeyler getirmektedirler. Evli kızların getirdikleri bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin yeni geline olacak kıza uğur getireceğine Sanılmaktadır. Maraş’ta ise çeyiz görmeye gelenler gelinin gümüş tepsisine bahşiş bırakırlar ve bununla gelin kendi istediği bir eşyayı alır. (Sakarya 2006)
Oğlan evi ile kız evi arasında sürekli bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşme söz konusudur. Aileler arasındaki bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşmeye yardımcı olan kimselere ise yaptıkları bu davranışın karşılığı olarak bahşiş verilmesi âdettendir.
“Trabzon’da oğlan evinin hazırladığı eşyalara ağırlık denir. Bunlar oğlan evinde üç gün sergilenir. 2 entare, 1 sabahlık, 4 kat elbise, manto, çoırap, şemsiye, akrabalara Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler sergide görülür. Yenge bu eşyayı kız evine götürünce bahşiş alır.” (Erdentuğ 1967:37-338)
Gelin ve damada gönderilen bohçalar başlı başına Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim paketi olmakla bilikte, Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin gelin ve damat tarafına gönderilişi sırasında sandıkların kullanıldığı da görülmektedir. Sandıklar, geline armağan edilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin ve gelinin çeyizinin saklandığı kutulardır. Er iki ailenin sosyal statüsüne ve maddî imlcanlarına göre sandıkların değeri ve işlemeleri değişmektedir. Sandıklar, gelin için bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ve Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim kutusudur.
“Rize’de Pazartesi mest pabuç olarak isimlendirilen ve erkek evi tarafından, içinde geline ait taç (başlık), beşi bir yerde, bilezikler, gelin iççin alınmış elbiseler, pabuç, terlik gibi eşyalarla birlikte, gelinin yakınları için alınmış düzenlenmiş bohçalar bir sandık içerisinde kız evine gönderilir.” (Binler 2000: 219)
Günümüz teknolojisinin hızla gelişmesi ile çeyizlerin içeriği de değişmektedir. Eskiden daha çok dantel, örgü, tabak gibi şeylerden oluşan çeyizlerin yerini günümüzde elektronik eşyalar almaktadır. Buna göre kızın çeyizine Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak gelen eşyalar da bu yönde bir değişime uğramıştır. Teknolojik gelişmelere bağlı olarak değişen çeyizlerde yine de baş sırayı el emeği göz nuru Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler almaktadır.
Antalya Akseki’de düğün törenin ilk günü damat evinden kız evine yufka (ekmek ve baklava) gelmesi düğünün başlamış olduğu anlamına gelmektedir. (Enhoş 1959: 2034) Damat evinden kız evine gönderilen ekmak bir anlamda gelinin erkek evinin yiyeceğine alışması, artık erkek evinin ailesi durumuna geldiği ve ekmeğini erkek evinde yiyeceğini simgelemektedir. Ekmeğin yapıldığı buğday, bolluk ve bereket simgesi iken baklava da ağız tatlılığını simgelemektedir.
Bilecik’te düğünün son günü misafirler Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerini herkesin yanında verir. Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler yüksek sesle duyurulur. Bazı köylerde de delikanlı başı dürü toplayacağı zaman oyun alanına girer. “Yumurtanın şansı yere düştü yansı, bu dürüyü sorarsan… dayının dürüsü” gibi laflar ederek verilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimyi herkesin görüp duymasını sağlar. (Yalvaç 1984: 86-87) Verilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin herkes tarafından görülmesi ve bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin duyurulması nezaket kurallan bakmamdan hoş olmasa da bir gelenek haline dönüşmöüştür. Bu anlamda düğün Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşmeleri gösteriş, üstünlük ve otorite savaşı haline dönüşmüştür.
Gelinin attan inmemek için direnmesi, attan inmek için Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim istemesi de Türk kültüründe oldukça yaygın Metlerdendir. Bununla birlikte gelişen teknoloji sayesinde gelinler artık at yerine arabaya binmekte ancak âdetlerde bu açıdan bir değişim olmadan yine gelin tarafindan arabadan inmek için Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim istenmeye devam edilmektedir. Bu âdete “bağışlama” denildiğini Sedat Veyis Örnek şu şekilde açıklamaktadır:
“Gelin yeni evine girerken, gelinlik töresi gereği kayınpederi ya da kayınvalidesi; tarla, bahçe, hayvan gibi şeyler bağışlar ki, buna ‘bağışlama’ adı verilir. Gelinin bağışı alıncaya kadar, atından inmediğini, yeni evine girmekte direndiği de olur.” (Örnek 2000: 199)
Bilecik’te düğün sonrasmdaki haftalarda el öpmeye gidilir. Kız tarafına el öpmeye gidiiince kızın babası ve annesi damadı konuşturmaya ve güldürmeye çalışular. Bu arada damadın yarımda getirmiş olduğu çantasına çeşitli Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler konur. Bunlardan biri de hindidir. Kızarmış hindi damadın çantasına konulunca damat konuşmaya başlar. Bu yörede damada kızın babası tarafindan eskiden tabanca ve at Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim edildiği bilinmektedir. Damat ayrılırken baldız veya kayınço tarafindan ayakkabıları saklanır ve bahşiş aldıklarında ayakkabıları geri verirler. (Yalvaç 1984: 87)
Anadolu düğünlerinde Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim leşme motifinin farklı bir örneği olan yağma geleneğine de rastlamaktayız. Burada yağma edilen hem yemek hem de eşyalardır. Yağma edilen eşyalar genellikle değersiz ancak bu günü hatırlatıcı nitelikte olan şeylerden seçilmektedir. Yağma edilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler ev halkının bir çeşit gizli Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimsidir diyebiliriz. Anadolu düğünlerinde yapılan eşya yağmasından Cahit Öztelli örnek vererek şu şekilde bahsetmektedir:
