Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim Düğün hazırlığında bulunan her genç kzın bir çeyizi bulunmaktadır ve bu çeyiz de eÅŸ, dost ve akrabaların getirdiÄŸi eÅŸyalar ve kızın kendi hazırladığı ÅŸeylerden oluÅŸmaktadır. Divanü Lügat’it Türk’te çeyiz olarak “sep” kelimesi geçmektedir ve “gelinin malı olan çeyiz.” anlammdadır. (1985: 319)
Zekiye Çağımlar çeyiz eÅŸyalarını “evlilik düğünlerinde genç kızın evlendikten sonraki evinin eÅŸyaları” olarak tanımlarken bu eÅŸyaları; mutfak eÅŸyaları, diÄŸer ev eÅŸyaları ve nakısa dayalı sandık eÅŸyaları olarak sınıflandırmaktadır. Adana yöresinde aile bireylerine ve yakınlarına hazırlanan Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler özenle iÅŸlenen bohçalara konulduÄŸu ve karşılıklı olarak “duvak mevlidT’nde verildiÄŸi bililimektedir. Bohçanın nakısına ve içindeki Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim lere bu kadar deÄŸer verilmesindeki en büyük neden her iki tarafın birbirine verdiÄŸi deÄŸeri ve duyduÄŸu sevgiyi yansıtıyor oluÅŸundan kaynaklanmaktadır. Adana ve çevresinde düğün davetiyesi olarak “okuntu” adı verilen Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin kullanıldığı bilinmektedir, olaıntu gönderilen kiÅŸinin yakınlığına göre Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin deÄŸeri de artıp, azalmaktadır. Okuntu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleri arasında başörtüsünden elbiselik kumaÅŸa kadar her çeÅŸit eÅŸya bulunmaktadır; bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ler aym zamanda düğüne davetiye niteliÄŸi taşımaktadırlar. Bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin karşılığı düğüne gelen aile de yanında bir Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ile düğüne katılmaktadır. Bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin genellikle köy ya da kasabada yapılıuyorsa “çaba/ÅŸaba”, ÅŸehirde yapılıyorsa da “kırkım atma” adım alan ve tören ÅŸeklinde yapılan para atma ÅŸeklinde verildiÄŸi bilinmektedir. Zekiye ÇaÄŸunlar’m tespitlerine göre saba töreninde sadece para atılırken, kırkım atma töreninde paranın yanında ev eÅŸyası da Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak verilmektedir. (Çağımlar 2005:1)
Ankara’da çeyiz serme (çeyiz atma/çeyizasma) diye bilinen kızın çeyizin sergilendiÄŸi tören düğünden önce gelinin eÅŸyalarının konu-komÅŸu, eÅŸ-dost ve akraba tarafında görülmesi için düzenlenmektedir. Buna göre kızın çeyizini sermeye yardım edenler kızın çeyizinde ne var ne yok bilirler ve buna göre çeyiz görmeye geldiklerinde kızın ihtiyacı olan bir eÅŸyayı Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak verirler. Mutlu bir evliliÄŸi olan genç kızlar kendi çeyizlerinden yazma, patik, lif gibi ÅŸeyler getirmektedirler. Evli kızların getirdikleri bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin yeni geline olacak kıza uÄŸur getireceÄŸine Sanılmaktadır. MaraÅŸ’ta ise çeyiz görmeye gelenler gelinin gümüş tepsisine bahÅŸiÅŸ bırakırlar ve bununla gelin kendi istediÄŸi bir eÅŸyayı alır. (Sakarya 2006)
Oğlan evi ile kız evi arasında sürekli bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşme söz konusudur. Aileler arasındaki bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşmeye yardımcı olan kimselere ise yaptıkları bu davranışın karşılığı olarak bahşiş verilmesi âdettendir.
“Trabzon’da oÄŸlan evinin hazırladığı eÅŸyalara ağırlık denir. Bunlar oÄŸlan evinde üç gün sergilenir. 2 entare, 1 sabahlık, 4 kat elbise, manto, çoırap, ÅŸemsiye, akrabalara Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler sergide görülür. Yenge bu eÅŸyayı kız evine götürünce bahÅŸiÅŸ alır.” (ErdentuÄŸ 1967:37-338)
Gelin ve damada gönderilen bohçalar başlı başına Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim paketi olmakla bilikte, Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin gelin ve damat tarafına gönderilişi sırasında sandıkların kullanıldığı da görülmektedir. Sandıklar, geline armağan edilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin ve gelinin çeyizinin saklandığı kutulardır. Er iki ailenin sosyal statüsüne ve maddî imlcanlarına göre sandıkların değeri ve işlemeleri değişmektedir. Sandıklar, gelin için bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ve Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim kutusudur.
“Rize’de Pazartesi mest pabuç olarak isimlendirilen ve erkek evi tarafından, içinde geline ait taç (baÅŸlık), beÅŸi bir yerde, bilezikler, gelin iççin alınmış elbiseler, pabuç, terlik gibi eÅŸyalarla birlikte, gelinin yakınları için alınmış düzenlenmiÅŸ bohçalar bir sandık içerisinde kız evine gönderilir.” (Binler 2000: 219)
Günümüz teknolojisinin hızla gelişmesi ile çeyizlerin içeriği de değişmektedir. Eskiden daha çok dantel, örgü, tabak gibi şeylerden oluşan çeyizlerin yerini günümüzde elektronik eşyalar almaktadır. Buna göre kızın çeyizine Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak gelen eşyalar da bu yönde bir değişime uğramıştır. Teknolojik gelişmelere bağlı olarak değişen çeyizlerde yine de baş sırayı el emeği göz nuru Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler almaktadır.
Antalya Akseki’de düğün törenin ilk günü damat evinden kız evine yufka (ekmek ve baklava) gelmesi düğünün baÅŸlamış olduÄŸu anlamına gelmektedir. (EnhoÅŸ 1959: 2034) Damat evinden kız evine gönderilen ekmak bir anlamda gelinin erkek evinin yiyeceÄŸine alışması, artık erkek evinin ailesi durumuna geldiÄŸi ve ekmeÄŸini erkek evinde yiyeceÄŸini simgelemektedir. EkmeÄŸin yapıldığı buÄŸday, bolluk ve bereket simgesi iken baklava da ağız tatlılığını simgelemektedir.
Bilecik’te düğünün son günü misafirler Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerini herkesin yanında verir. Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler yüksek sesle duyurulur. Bazı köylerde de delikanlı başı dürü toplayacağı zaman oyun alanına girer. “Yumurtanın ÅŸansı yere düştü yansı, bu dürüyü sorarsan… dayının dürüsü” gibi laflar ederek verilen Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimyi herkesin görüp duymasını saÄŸlar. (Yalvaç 1984: 86-87) Verilen Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin herkes tarafından görülmesi ve bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin duyurulması nezaket kurallan bakmamdan hoÅŸ olmasa da bir gelenek haline dönüşmöüştür. Bu anlamda düğün Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne AlabilirimleÅŸmeleri gösteriÅŸ, üstünlük ve otorite savaşı haline dönüşmüştür.
Gelinin attan inmemek için direnmesi, attan inmek için Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim istemesi de Türk kültüründe oldukça yaygın Metlerdendir. Bununla birlikte geliÅŸen teknoloji sayesinde gelinler artık at yerine arabaya binmekte ancak âdetlerde bu açıdan bir deÄŸiÅŸim olmadan yine gelin tarafindan arabadan inmek için Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim istenmeye devam edilmektedir. Bu âdete “bağışlama” denildiÄŸini Sedat Veyis Örnek ÅŸu ÅŸekilde açıklamaktadır:
“Gelin yeni evine girerken, gelinlik töresi gereÄŸi kayınpederi ya da kayınvalidesi; tarla, bahçe, hayvan gibi ÅŸeyler bağışlar ki, buna ‘bağışlama’ adı verilir. Gelinin bağışı alıncaya kadar, atından inmediÄŸini, yeni evine girmekte direndiÄŸi de olur.” (Örnek 2000: 199)
Bilecik’te düğün sonrasmdaki haftalarda el öpmeye gidilir. Kız tarafına el öpmeye gidiiince kızın babası ve annesi damadı konuÅŸturmaya ve güldürmeye çalışular. Bu arada damadın yarımda getirmiÅŸ olduÄŸu çantasına çeÅŸitli Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler konur. Bunlardan biri de hindidir. Kızarmış hindi damadın çantasına konulunca damat konuÅŸmaya baÅŸlar. Bu yörede damada kızın babası tarafindan eskiden tabanca ve at Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim edildiÄŸi bilinmektedir. Damat ayrılırken baldız veya kayınço tarafindan ayakkabıları saklanır ve bahÅŸiÅŸ aldıklarında ayakkabıları geri verirler. (Yalvaç 1984: 87)
Anadolu düğünlerinde Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim leşme motifinin farklı bir örneği olan yağma geleneğine de rastlamaktayız. Burada yağma edilen hem yemek hem de eşyalardır. Yağma edilen eşyalar genellikle değersiz ancak bu günü hatırlatıcı nitelikte olan şeylerden seçilmektedir. Yağma edilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler ev halkının bir çeşit gizli Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimsidir diyebiliriz. Anadolu düğünlerinde yapılan eşya yağmasından Cahit Öztelli örnek vererek şu şekilde bahsetmektedir:
Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim Düğün hazırlığında bulunan her genç kzın bir çeyizi bulunmaktadır ve bu çeyiz de eÅŸ, dost ve akrabaların getirdiÄŸi eÅŸyalar ve kızın kendi hazırladığı ÅŸeylerden oluÅŸmaktadır. Divanü Lügat’it Türk’te çeyiz olarak “sep” kelimesi geçmektedir ve “gelinin malı olan çeyiz.” anlammdadır. (1985: 319)
Zekiye Çağımlar çeyiz eÅŸyalarını “evlilik düğünlerinde genç kızın evlendikten sonraki evinin eÅŸyaları” olarak tanımlarken bu eÅŸyaları; mutfak eÅŸyaları, diÄŸer ev eÅŸyaları ve nakısa dayalı sandık eÅŸyaları olarak sınıflandırmaktadır. Adana yöresinde aile bireylerine ve yakınlarına hazırlanan Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler özenle iÅŸlenen bohçalara konulduÄŸu ve karşılıklı olarak “duvak mevlidT’nde verildiÄŸi bililimektedir. Bohçanın nakısına ve içindeki Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim lere bu kadar deÄŸer verilmesindeki en büyük neden her iki tarafın birbirine verdiÄŸi deÄŸeri ve duyduÄŸu sevgiyi yansıtıyor oluÅŸundan kaynaklanmaktadır. Adana ve çevresinde düğün davetiyesi olarak “okuntu” adı verilen Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin kullanıldığı bilinmektedir, olaıntu gönderilen kiÅŸinin yakınlığına göre Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin deÄŸeri de artıp, azalmaktadır. Okuntu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleri arasında başörtüsünden elbiselik kumaÅŸa kadar her çeÅŸit eÅŸya bulunmaktadır; bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ler aym zamanda düğüne davetiye niteliÄŸi taşımaktadırlar. Bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin karşılığı düğüne gelen aile de yanında bir Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ile düğüne katılmaktadır. Bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin genellikle köy ya da kasabada yapılıuyorsa “çaba/ÅŸaba”, ÅŸehirde yapılıyorsa da “kırkım atma” adım alan ve tören ÅŸeklinde yapılan para atma ÅŸeklinde verildiÄŸi bilinmektedir. Zekiye ÇaÄŸunlar’m tespitlerine göre saba töreninde sadece para atılırken, kırkım atma töreninde paranın yanında ev eÅŸyası da Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak verilmektedir. (Çağımlar 2005:1)
Ankara’da çeyiz serme (çeyiz atma/çeyizasma) diye bilinen kızın çeyizin sergilendiÄŸi tören düğünden önce gelinin eÅŸyalarının konu-komÅŸu, eÅŸ-dost ve akraba tarafında görülmesi için düzenlenmektedir. Buna göre kızın çeyizini sermeye yardım edenler kızın çeyizinde ne var ne yok bilirler ve buna göre çeyiz görmeye geldiklerinde kızın ihtiyacı olan bir eÅŸyayı Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak verirler. Mutlu bir evliliÄŸi olan genç kızlar kendi çeyizlerinden yazma, patik, lif gibi ÅŸeyler getirmektedirler. Evli kızların getirdikleri bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin yeni geline olacak kıza uÄŸur getireceÄŸine Sanılmaktadır. MaraÅŸ’ta ise çeyiz görmeye gelenler gelinin gümüş tepsisine bahÅŸiÅŸ bırakırlar ve bununla gelin kendi istediÄŸi bir eÅŸyayı alır. (Sakarya 2006)
Oğlan evi ile kız evi arasında sürekli bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşme söz konusudur. Aileler arasındaki bu Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimleşmeye yardımcı olan kimselere ise yaptıkları bu davranışın karşılığı olarak bahşiş verilmesi âdettendir.
“Trabzon’da oÄŸlan evinin hazırladığı eÅŸyalara ağırlık denir. Bunlar oÄŸlan evinde üç gün sergilenir. 2 entare, 1 sabahlık, 4 kat elbise, manto, çoırap, ÅŸemsiye, akrabalara Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler sergide görülür. Yenge bu eÅŸyayı kız evine götürünce bahÅŸiÅŸ alır.” (ErdentuÄŸ 1967:37-338)
Gelin ve damada gönderilen bohçalar başlı başına Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim paketi olmakla bilikte, Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin gelin ve damat tarafına gönderilişi sırasında sandıkların kullanıldığı da görülmektedir. Sandıklar, geline armağan edilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerin ve gelinin çeyizinin saklandığı kutulardır. Er iki ailenin sosyal statüsüne ve maddî imlcanlarına göre sandıkların değeri ve işlemeleri değişmektedir. Sandıklar, gelin için bir Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim ve Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim kutusudur.
“Rize’de Pazartesi mest pabuç olarak isimlendirilen ve erkek evi tarafından, içinde geline ait taç (baÅŸlık), beÅŸi bir yerde, bilezikler, gelin iççin alınmış elbiseler, pabuç, terlik gibi eÅŸyalarla birlikte, gelinin yakınları için alınmış düzenlenmiÅŸ bohçalar bir sandık içerisinde kız evine gönderilir.” (Binler 2000: 219)
Günümüz teknolojisinin hızla gelişmesi ile çeyizlerin içeriği de değişmektedir. Eskiden daha çok dantel, örgü, tabak gibi şeylerden oluşan çeyizlerin yerini günümüzde elektronik eşyalar almaktadır. Buna göre kızın çeyizine Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim olarak gelen eşyalar da bu yönde bir değişime uğramıştır. Teknolojik gelişmelere bağlı olarak değişen çeyizlerde yine de baş sırayı el emeği göz nuru Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler almaktadır.
Antalya Akseki’de düğün törenin ilk günü damat evinden kız evine yufka (ekmek ve baklava) gelmesi düğünün baÅŸlamış olduÄŸu anlamına gelmektedir. (EnhoÅŸ 1959: 2034) Damat evinden kız evine gönderilen ekmak bir anlamda gelinin erkek evinin yiyeceÄŸine alışması, artık erkek evinin ailesi durumuna geldiÄŸi ve ekmeÄŸini erkek evinde yiyeceÄŸini simgelemektedir. EkmeÄŸin yapıldığı buÄŸday, bolluk ve bereket simgesi iken baklava da ağız tatlılığını simgelemektedir.
Bilecik’te düğünün son günü misafirler Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimlerini herkesin yanında verir. Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler yüksek sesle duyurulur. Bazı köylerde de delikanlı başı dürü toplayacağı zaman oyun alanına girer. “Yumurtanın ÅŸansı yere düştü yansı, bu dürüyü sorarsan… dayının dürüsü” gibi laflar ederek verilen Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimyi herkesin görüp duymasını saÄŸlar. (Yalvaç 1984: 86-87) Verilen Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin herkes tarafından görülmesi ve bu Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimnin duyurulması nezaket kurallan bakmamdan hoÅŸ olmasa da bir gelenek haline dönüşmöüştür. Bu anlamda düğün Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne AlabilirimleÅŸmeleri gösteriÅŸ, üstünlük ve otorite savaşı haline dönüşmüştür.
Gelinin attan inmemek için direnmesi, attan inmek için Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim istemesi de Türk kültüründe oldukça yaygın Metlerdendir. Bununla birlikte geliÅŸen teknoloji sayesinde gelinler artık at yerine arabaya binmekte ancak âdetlerde bu açıdan bir deÄŸiÅŸim olmadan yine gelin tarafindan arabadan inmek için Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim istenmeye devam edilmektedir. Bu âdete “bağışlama” denildiÄŸini Sedat Veyis Örnek ÅŸu ÅŸekilde açıklamaktadır:
“Gelin yeni evine girerken, gelinlik töresi gereÄŸi kayınpederi ya da kayınvalidesi; tarla, bahçe, hayvan gibi ÅŸeyler bağışlar ki, buna ‘bağışlama’ adı verilir. Gelinin bağışı alıncaya kadar, atından inmediÄŸini, yeni evine girmekte direndiÄŸi de olur.” (Örnek 2000: 199)
Bilecik’te düğün sonrasmdaki haftalarda el öpmeye gidilir. Kız tarafına el öpmeye gidiiince kızın babası ve annesi damadı konuÅŸturmaya ve güldürmeye çalışular. Bu arada damadın yarımda getirmiÅŸ olduÄŸu çantasına çeÅŸitli Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler konur. Bunlardan biri de hindidir. Kızarmış hindi damadın çantasına konulunca damat konuÅŸmaya baÅŸlar. Bu yörede damada kızın babası tarafindan eskiden tabanca ve at Karıma DoÄŸum Günü Hediyesi Ne Alabilirim edildiÄŸi bilinmektedir. Damat ayrılırken baldız veya kayınço tarafindan ayakkabıları saklanır ve bahÅŸiÅŸ aldıklarında ayakkabıları geri verirler. (Yalvaç 1984: 87)
Anadolu düğünlerinde Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirim leşme motifinin farklı bir örneği olan yağma geleneğine de rastlamaktayız. Burada yağma edilen hem yemek hem de eşyalardır. Yağma edilen eşyalar genellikle değersiz ancak bu günü hatırlatıcı nitelikte olan şeylerden seçilmektedir. Yağma edilen Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimler ev halkının bir çeşit gizli Karıma Doğum Günü Hediyesi Ne Alabilirimsidir diyebiliriz. Anadolu düğünlerinde yapılan eşya yağmasından Cahit Öztelli örnek vererek şu şekilde bahsetmektedir:
