Kızlara Doğum Günü Hediyeleri Birinci bölümde açıklamış olduğumuz gibi kişiler arasında ruhsal ve psikolojik bağlar kuran, duyguların görünür kılınmasına hizmet eden araçlardır. Bir armağanın verilmesi, metanın satışından farklı olarak taraflar arasında ilişki kurmaktadır. Bu yüzden Kızlara Doğum Günü Hediyeleri olarak verilecek ürünün duygulara hitap edecek nitelikte estetik bir görünüme sahip olması herhangi bir endüstri ürününe nazaran daha önemlidir.
Bu estetik olabilme niteliÄŸi, teknik ve sanat arasında önemli bir ayrıcalığı da ortaya koymaktadır. Teknik ürünü de, endüstri ürünü de bir sanat yapıtı gibi bir tasarım varlığıdır ve bu anlamda bir estetik objedir… Ancak sanat yapıtı salt estetik bir varlık, özgün bir duygu, düşünce ve hayal gücü ürünü olmasına karşılık; teknik ürün, endüstri ürünü iÅŸlevselliÄŸe dayalı üründür. Kahve içtiÄŸim bir fincan, bir gece lambası hoÅŸuma gidebilir, onları güzel bulabilirim, ama ilkin onların kahve içmeyi ve aydınlatmayı saÄŸlamak gibi birer iÅŸlevi vardır.
İsmail Tunalı konu hakkındaki düşüncelerini ÅŸu ÅŸekilde ifade etmektedir: “Sanat yapıtı, varlık yasasını kendi özünden olan, otonom bir yapıdır. Bir sanat yapıtına onun biçim yasasına hiç kimse dışarıdan dikte edemez. Bu bakımdan, sanat yapıtının dayandığı prensip özgürlüktür, teknik ürünü belirleyen prensip ise zorunluluktur”.
Sanatçı ürünlerini yaratırken tamamen özgür olmasına karşılık, endüstri ürünü tasarımcısı yaratma olayında bir ressam, örneğin bir müzisyen, bir şair gibi özgür bir düşünce, duygu ve hayal gücü etkinliği içinde değildir, tersine, tasarımcı yaratma eylemini üreticinin kendisinden talep ettiği koşullara göre gerçekleştirmek durumundadır. Endüstri ürünlerindeki yaratma eylemi, salt sanat yaratmalarında olduğu gibi tek boyutlu değildir, tersine o, tinsellikten pazar ekonomisine kadar uzanan farklı boyutlardan oluşur ve bu nedenle de kapsam bakımından daha geniştir. Buradaki yaratmanın amacı, yalnız bir estetik duygu, bir hoşlanma uyandırmak değil, aynı zamanda bir pazar ekonomisine uygun,rekabet gücü olan ürünler ortaya koymaktır.
Ürün üretiminde estetik ölçütlerin yanı sıra dikkat edilmesi gereken diÄŸer ölçütleri açıklamaya geçmeden önce, bir Kızlara DoÄŸum Günü Hediyelerilik eÅŸyanın sahip olmasını istediÄŸimiz özelliÄŸi güzel bir dille ifade eden ‘Sanat Tasarıma Karışınca’ adlı yazıyı paylaÅŸmak yerinde olacaktır.
“Sanat ve tasarım tarih boyunca hep birbirini özleyen, ama gururları yüzünden asla bir araya gelemeyen iki sevdalı gibiydi. Tinsel deÄŸerleriyle övünen sanat, sırça köşkünden bakıp tasarımın fonksiyonelliÄŸini ve hizmetkârlığını küçümsedi hep. Daha demokratik olan tasarım ise sanatı snop ve kibirli buldu. Nihayet gururlarıyla ördükleri duvarları yıktılar. Sanat üzerine bir fonksiyon giyindi, tasarım da duygulara hitap etmeyi öğrendi. Sanat, tasarıma özgünlüğünü ve benzersizliÄŸini verdi. Tasarım da sanata seri üretimle daha geniÅŸ kitlelere ulaÅŸabilmenin hazzını. Tasarım sanata bir iÅŸe yaramayı öğretti; sanat tasarıma biraz daha tinsel olup, ruha da hitap etmeyi… Yüzlerce yıllık hasretlik bitti ve kavuÅŸtular birbirlerine. Bu eÅŸsiz aÅŸkın meyveleri ise, sınırlı sayıda üretilmiÅŸ, tasarım ürünlerinden daha pahalı, ama plastik sanat eserlerinden daha ekonomik, estetik ve form gibi nitelikleri en az fonksiyonları kadar önemsenmiÅŸ, ama aynı zamanda kalbimize de dokunan ‘eser-ürün’ ler oldu. Laf aramızda bu aÅŸk en çok biz kullanıcıların yüzünü güldürdü!”.
Farklı yaÅŸ gruplarından kırk bayan, kırk erkek toplam seksen kiÅŸiye Kızlara DoÄŸum Günü Hediyeleri eÅŸya tercihleri konusunda anket uygulanmıştır. Anket sonuçlarına göre, Kızlara DoÄŸum Günü Hediyeleri seçiminde ürünün kullanılır olması aranılan bir özelliktir (Tablo 2.4.). Ancak duygusal bir iletiÅŸim adına verilen Kızlara DoÄŸum Günü Hediyeleri lik ürünlerde daha önce de deÄŸindiÄŸimiz gibi estetik niteliÄŸin yeri yadsınamamaktadır. Yukarıdaki paragrafta belirtilen ‘eser-ürün’ kavramı estetik Kızlara DoÄŸum Günü Hediyelerilik eÅŸyada ulaÅŸmak istediÄŸimiz noktayı ifade etmektedir.
Kızlara Doğum Günü Hediyeleri Birinci bölümde açıklamış olduğumuz gibi kişiler arasında ruhsal ve psikolojik bağlar kuran, duyguların görünür kılınmasına hizmet eden araçlardır. Bir armağanın verilmesi, metanın satışından farklı olarak taraflar arasında ilişki kurmaktadır. Bu yüzden Kızlara Doğum Günü Hediyeleri olarak verilecek ürünün duygulara hitap edecek nitelikte estetik bir görünüme sahip olması herhangi bir endüstri ürününe nazaran daha önemlidir.
Bu estetik olabilme niteliÄŸi, teknik ve sanat arasında önemli bir ayrıcalığı da ortaya koymaktadır. Teknik ürünü de, endüstri ürünü de bir sanat yapıtı gibi bir tasarım varlığıdır ve bu anlamda bir estetik objedir… Ancak sanat yapıtı salt estetik bir varlık, özgün bir duygu, düşünce ve hayal gücü ürünü olmasına karşılık; teknik ürün, endüstri ürünü iÅŸlevselliÄŸe dayalı üründür. Kahve içtiÄŸim bir fincan, bir gece lambası hoÅŸuma gidebilir, onları güzel bulabilirim, ama ilkin onların kahve içmeyi ve aydınlatmayı saÄŸlamak gibi birer iÅŸlevi vardır.
İsmail Tunalı konu hakkındaki düşüncelerini ÅŸu ÅŸekilde ifade etmektedir: “Sanat yapıtı, varlık yasasını kendi özünden olan, otonom bir yapıdır. Bir sanat yapıtına onun biçim yasasına hiç kimse dışarıdan dikte edemez. Bu bakımdan, sanat yapıtının dayandığı prensip özgürlüktür, teknik ürünü belirleyen prensip ise zorunluluktur”.
Sanatçı ürünlerini yaratırken tamamen özgür olmasına karşılık, endüstri ürünü tasarımcısı yaratma olayında bir ressam, örneğin bir müzisyen, bir şair gibi özgür bir düşünce, duygu ve hayal gücü etkinliği içinde değildir, tersine, tasarımcı yaratma eylemini üreticinin kendisinden talep ettiği koşullara göre gerçekleştirmek durumundadır. Endüstri ürünlerindeki yaratma eylemi, salt sanat yaratmalarında olduğu gibi tek boyutlu değildir, tersine o, tinsellikten pazar ekonomisine kadar uzanan farklı boyutlardan oluşur ve bu nedenle de kapsam bakımından daha geniştir. Buradaki yaratmanın amacı, yalnız bir estetik duygu, bir hoşlanma uyandırmak değil, aynı zamanda bir pazar ekonomisine uygun,rekabet gücü olan ürünler ortaya koymaktır.
Ürün üretiminde estetik ölçütlerin yanı sıra dikkat edilmesi gereken diÄŸer ölçütleri açıklamaya geçmeden önce, bir Kızlara DoÄŸum Günü Hediyelerilik eÅŸyanın sahip olmasını istediÄŸimiz özelliÄŸi güzel bir dille ifade eden ‘Sanat Tasarıma Karışınca’ adlı yazıyı paylaÅŸmak yerinde olacaktır.
“Sanat ve tasarım tarih boyunca hep birbirini özleyen, ama gururları yüzünden asla bir araya gelemeyen iki sevdalı gibiydi. Tinsel deÄŸerleriyle övünen sanat, sırça köşkünden bakıp tasarımın fonksiyonelliÄŸini ve hizmetkârlığını küçümsedi hep. Daha demokratik olan tasarım ise sanatı snop ve kibirli buldu. Nihayet gururlarıyla ördükleri duvarları yıktılar. Sanat üzerine bir fonksiyon giyindi, tasarım da duygulara hitap etmeyi öğrendi. Sanat, tasarıma özgünlüğünü ve benzersizliÄŸini verdi. Tasarım da sanata seri üretimle daha geniÅŸ kitlelere ulaÅŸabilmenin hazzını. Tasarım sanata bir iÅŸe yaramayı öğretti; sanat tasarıma biraz daha tinsel olup, ruha da hitap etmeyi… Yüzlerce yıllık hasretlik bitti ve kavuÅŸtular birbirlerine. Bu eÅŸsiz aÅŸkın meyveleri ise, sınırlı sayıda üretilmiÅŸ, tasarım ürünlerinden daha pahalı, ama plastik sanat eserlerinden daha ekonomik, estetik ve form gibi nitelikleri en az fonksiyonları kadar önemsenmiÅŸ, ama aynı zamanda kalbimize de dokunan ‘eser-ürün’ ler oldu. Laf aramızda bu aÅŸk en çok biz kullanıcıların yüzünü güldürdü!”.
Farklı yaÅŸ gruplarından kırk bayan, kırk erkek toplam seksen kiÅŸiye Kızlara DoÄŸum Günü Hediyeleri eÅŸya tercihleri konusunda anket uygulanmıştır. Anket sonuçlarına göre, Kızlara DoÄŸum Günü Hediyeleri seçiminde ürünün kullanılır olması aranılan bir özelliktir (Tablo 2.4.). Ancak duygusal bir iletiÅŸim adına verilen Kızlara DoÄŸum Günü Hediyeleri lik ürünlerde daha önce de deÄŸindiÄŸimiz gibi estetik niteliÄŸin yeri yadsınamamaktadır. Yukarıdaki paragrafta belirtilen ‘eser-ürün’ kavramı estetik Kızlara DoÄŸum Günü Hediyelerilik eÅŸyada ulaÅŸmak istediÄŸimiz noktayı ifade etmektedir.