Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi kelimesi aynı zamanda insan ismi olarak da kullanılmış ve Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi anlamı taşıyan birçok kelime geçmişten günümüze kadın ve erkek adı olarak kullanıla gelmiştir.
Kadın ve erkek isimlerinin karşılığı olarak kullanılan ve Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi anlamı taşıyan isimlere baktığımızda kadın isimlerinin iyilik, güzellik, lütuf, ikram, sunu gibi dha çok kadının güzelliğinden, iyiliğinden, Allah’m erkeklere bir lütfü oluşundan bahseden ve kadının pasif durumda olduğu isimler kullanıldığı görülmekteyken; erkek isimlenilin de bağış, ihsan, saygı, şan, şöhret, ün gibi isimlerle karşılandığı göriümektedir. Buna göre kadın güzelliğin, mceliğin, iyiliğin bir simgesi olarak gösterilirken; erkek de gücün, kuvvetin, otoritenin, maddî varlığın simgesi olarak gösterilmektedir. Erkeğin kadına olan üstünlüğü, kadının da erkekten güzel oluşu bu isimlerde vurgulanmaktadır.
Buna göre Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi anlamı taşıyan kadın ve erkek adlan şunlardır:
1.7.1. Kadın f simleri
Andaç: 1. Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi, hatıra. 2. Evlât; nesil. 3. Un, şöhret.
Armağan: 1. Birini sevindirmek için verilen şey, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi. 2. ödül. 3. Bağış, ihsan.
Atıfe: Ar. 1. İyilik, bağış, lütuf. 2. Karşılık beklemeden gösterilen sevgi.
Atiye: Ar. İhsan, lütuf, bağışlama.
Aykut: 1. Ay-kut Kutlu, uğurlu ay. 2. ÖdüL mükâfat
Berat: Ar. 1. Nişan, rütbe. 2. Bir buluştan, bir haktan yararlanmak için devletçe verilen belge, patent. 3. Osmanlı İmparatorluğu’nda bir göreve atanan, aylık bağlanan, san, nişan veya ayrıcalık verilen kimseler için çıkarılan padişah buyruğu.
Caize: Ar. 1. Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi. 2. Yol yiyeceği, azık. 3. Eski şairlere yazdıkları methiyeler için verilen bahşiş.
Çeyiz: Gelin için hazırlanan her tür eşya.
Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi: Ar. Birini sevindirmek, mutlu etmek için verilen şey, armağan.
İkram: Ar. 1. Saygı gösterme. 2. Ağırlama 3. Bir şeyi armağan olarak verme.
İnayet: Ar. 1. Yardım, ihsan, iyilik, lütuf. 2. Gözetme, kayırma. 3. İnsanları rahata kavuşturmak için Allah’m yapmış olduğu doğaüstü bağış veya yardım.
Keramet: Ar. 1. Bağış. 2. Ağırlama, ikram. 3. Ermişçe yapılan iş, hareket veya söz.
Lütfiye: Ar. İyilik, güzellik ve ihsanla ilgili.
Lütuf: Ar. 1. İyilik, güzellik, hoşluk. 2. Bağış, ihsan.
Mnhsine: Ar. İyilikte, bağışta bulunan, ihsan eden.
Neval: Ar. 1. Tarih, kader. 2. Bağış, ihsan.
Nevale: Ar. 1. Talih, kısmet. 2. Bağış, ihsan. 3. Yiyecek, içecek şey, azık.
Nimet: Ar. 1. İyilik, lütuf, ihsan. 2. İyi yaşamak için gerekli olan şeyler. 3. Yiyecek, içecek, azık.
Ragibe: Ar. 1. Rağbet olunan, çok istenilen şey. 2. Bol Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi.
Saçı: 1. Düğün armağanı. 2. Gelinin başına saçılan şeker, arpa, para gibi şeyler.
Sungu: 1. Armağan, ihsan. 2. Geline verilen armağan.
Sonu: 1. Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi. 2. Sunulan, takdim edilen şey. 3. Geline verilen armağan.
Telek: 1. Armağan. 2. Dilek. 3. Kuş vb. hayvanların kanat tüyleri.
Töre: I. Eğitim; görgü; gelenek. 2. Soyluluk. 3. Eksiksiz, mükemmel. 4. Geline verilen armağan.
Tuhfe: Ar. 1. Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi. 2. Yeni çıkan, hoşa giden, güzel şey.
1.7.2. Erkek İsimleri
Abdülmennan: Ar. Çok ihsan eden, veren, ihsanı bol Allah’ın kulu. Abdüllâtsf: Ar. İnsanlara bağışta bulunan Allah’m kulu. Andaç: 1. Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi, haüra. 2. Evlât, nesil. 3. Ün, şöhret. 4. Eş, denk. Angı: 1. Şan, şöhret, ün. 2. Hatıra, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi, armağan.
Armağan: 1. Birini sevindirmek, mutlu etmek için verilen şey, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi. 2. Ödül. 3. Bağış, ihsan.
Artut: Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi.
Atâ: Ar. Bağış, ihsan.
AtauIIah: Ar. Allah’ın bağışladığı, Allah’ın ihsanı. Bağış: 1. Bağışlanan şey, ihsan. 2. Sıçrayış, adama. Bağışhan: Bağış-han.
Belek: 1. Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi, armağan. 2. Alacalı, karışık renkli. 3. Nişan, iz.
Bürge: 1. Pire. 2. Bir yerde durmayan canlı, taşkın kimse. 3. Keklik. 4. Bahşiş, armağan.
Holat: Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi.
İhsan: Ar. 1. İyilik etme, iyilik. 2. Bağış, bağışlama. 3. Bağışlanan şey. İkram: Ar. 1. Saygı gösterme. 2. Ağırlama. 3. Bir şeyi armağan olarak verme. İnayet: Ar. 1. Lütuf, bağış, iyilik. 2. Dikkat, gayret, özen. Kayra: Büyük bir. kimseden gelen iyilik, ihsan. Kete: Düğün armağanı.
Lütfi: Ar. 1. İyilik ve güzellikle ilgili. 2. İhsan, bağışla ilgili.
Mennan: Ar. 1. Çok ihsan eden, veren. 2. Tanrının adlanndandır.
Muhsin: Ar. İyilikte, bağışta bulunan, ihsan eden.
Nimet: Ar. 1. İyilik, bağış, lütuf. 2. Mutluluk, saadet.
Ödül: 1. Bir başarı ya da iyilik karşısında verilen armağan. 2. Yarış.
Özdel: Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi.
Regaip: Ar. 1. Çok istek gören, beğenilen. 2. Armağanlar. Tarda: Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi. Tartış: Armağan.
Telek: i. Kuş, tavuk vb. hayvanların kanat kalemleri. 2. Bir tür bitki yaprağı. 3. Bağlam, tutam. 4. Armağan. 5. Dilek.
Tuhfe: Ar. 1. Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi. 2. Hoşa giden, güzel şey.
Töre: 1. Eğitim, görgü, gelenek 2. Soyluluk, asalet 3. Eksiksiz, mükemmel. 4. Geline verilen armağan.
Uma: 1. Armağan, Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi. 2. Konuk, misafir.
Uraza: Ar. 1. Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi, armağan. 2. Konuğa çıkarılan yiyecek.
Vahap: Ar. Bağışlayan, ihsan eden.
Vehip: Ar. Bağışlama, bağış, vergi.
Yarlık: 1. Buyruk, ferman. 2. Yasa, kanun. 3. Yoksul. 4. Bağış, lütuf. (Belgin Aksu, http://ww.tdk.org.tr/te^
2. SÜNNET
Geçiş dönemlerinden biri olan sünnet erkekliğe adım atışın simgesidir. Bu dönemde verilen Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler böylesi önemli bir günün anamını yansıtacak nitelikte Nişanlıya Doğum Günü Hediyesilerdir. Sünnet olan çocuğu mutlu edecek, bu günü hatırlamasını sağlayacak, maddî ve manevî değeri yüksek şeyler Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi edilmeye çalışılmaktadır.
Şekil 8 Sünnet yatağında Nişanlıya Doğum Günü Hediyesileri kabul eden çocuğun görünümü.
Sünnet Nişanlıya Doğum Günü Hediyesisi konusunda Türkiye’de kesin bir kural yoktur. Sünnet Nişanlıya Doğum Günü Hediyesileri yöresel nitelikler taşımaktadır. Toplum yapısındaki geleneğe bağlılık düzeyi Nişanlıya Doğum Günü Hediyesilerin türünü ve miktarını belirlemektedir (Örnek 2000:180)
Sünnet çocuğuna verilen Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi ler ailenin maddî gücü ile doğrudan ilişkilidir. Türkiye’de ailenin maddi gücüne göre sünnet çocuğuna düğün sırasında bahçe, tarla, dükkân, ev, altın ve eşya gibi şeylerin vaat edilmesi geleneğinin varlığı bilinmektedir. Sünnet çocuğuna eğer para ya da altm verilmek isteniyorsa bu Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi çocuğun kıyafetine iğnelenir; eğer verilecek paranın miktarı düşükse bu paranın zarf içine konulması Mettendn.Getirilen diğer Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler çocuğun yatağına ya da yastığının altına bırakılmaktadır. Türkiye’de olduğu gibi diğer Türk topluluklarında da sünnet olan çocuğa çeşitli Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler verilir.
Türkmenlerde sünnet olan çocuğa ilk Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiyi sünneti yapan kişi ve kardeşleri vermektedir. Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler para, altın, oyuncak, bisiklet ve giysilerden olabileceği gibi çocuğun hoşuna gidecek süs eşyalarından da olabilmektedir. (Tatlılıoğlu 1999: 22)
Özbekistan’da sünnet çocuğuna getirilen Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi lere “toyana” denilir. Bunlar: Kap-kacak, giyim ve ev eşyası, at ve para olabilmektedir. (Kalafat 1997:271)
Kazak Türklerinde “sünnet toyu” Müslümanlığın en önemli bayramlarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle de Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi olarak kıymetli şeyler getnilmektedir. Tay ile birlikte verilen at, Kazak Türklerinin sünnet çocuğuna verdikleri en kıymetli Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler arasındadır. Bunun yanı sıra koyun ve kuzu ile para da verilmektedir. Kazak Türklerinde sünnet çocuğu davet edilecek kişileri çağırmaya gittiğinde davet edilenler Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi vermektedir. Bu Nişanlıya Doğum Günü Hediyesilerden bazıları; şeker, çikolata, gümüş para ve bağırsaktır. Bu Nişanlıya Doğum Günü Hediyesileri verirken sünnet çocuğunun atının semerine beyaz kurdeleler bağladıkları ve dilekte bulunarak dua ettikleri bilinmektedir. (Yücel 2001:206)
Bu dileklerden bazıları şunlardır:
■ Evinin önü yeşillik olan ahum koyunla dolsun!
■ içtiğin ayran buz olsun!
” Nasibin fazla olsun!
■ Sünnet atın buğra atma dönsün!
■ Semerin tahta dönsün!
■ Heyben dolu olsun!
■ Daima yolun açık olsun! (Yücel 2001:206)
Çocuk eve döndüğünde ailesi ve komşuları çocuğu atından indirip “dansı bizim çocuklanmızm başına” diyerek sünnet heybesindeki Nişanlıya Doğum Günü Hediyesileri kendi aralarında paylaşmaktadırlar. (Yücel 2001: 206)
Çocuğun tüm hayatım etkileyecek önemli geçiş dönemlerinden biri olan sünneti sağ salim geçirmesi için çocuğa yardımcı olan sünnetçiye verilen Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler ailenin ekonomik duruma ve sosyal statüsüne göre değişiklik göstermektedir.
Sivas’ta sünnetçiye bahşiş olarak bir kalıp sabun, bir çift yün çorap ve ailenin maddi durumuna göre para verilmektedir (Pürlü 2002: 651)
Kırgız Türklerinde ise önce sünneti yapacak “usta” şahısa çeşitli Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler verilerek memnun olması sağlanarak sünnet işlemine geçilmektedir (Akmataliyev 2001:179)
Özbek Türklerinde sünnetçiye verilen para çocuğa Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi olarak verilen paradan farklıdır. Çocuğun tam kesilme anında para ve konfeti saçısı yapılmaktadır. Bu sırada davetlilerin saçtığı para birikir. Buna “çıprange” denilmektedir. “Çıprange”yi sünnetçi almaktadır (Kalafat 1997: 271)
Türk-Tatar toplumlarında eskiden molla ve sünnetçinin omzuna sünnet için eve geldiklerinde ipek işlemeli gömlek konulduğu bilinmektedir Bazı bağışlar bu gömleğin üzerine iğnelenmekte, havlular, mendiller, çoraplar ve gömlekler bu bağışların arasında yer almaktaydı. Günümüz Türk-Tatar toplumunda ise bu gelenek sürdürülmemektedir. Bunun yerine molla ve sünnetçiye sadece para vermekle yetinilmektedir. (Batça 2005: www.akmb.gov .tt/ata/metinler/ sempozyum / turkkong4 -4-05 .htm)
Türkiye’de sünnet çocuğunun yaşıtları da sünnet düğününde ailenin maddi imkanlarına göre küçük Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler almaktadırlar. Bu Nişanlıya Doğum Günü Hediyesiler daha çok saçı mteliğindedir. Sünnet düğünü için gelen çocuklara şeker, çikolata ve bozuk para atıldığı bilinmektedir.
Niğde Altay Köyü Kazaklarında da sünnet sonrasında evde “caşu” yapılır. Caşu “saçı” ardarmndadrr. ‘Caşu’da bozuk para, şeker, sakız ve çikolata bulunmaktadır (Gözükızıl 1998:51)
Türkiye’nin Doğu ve Güney Doğu Anadolu kısımlarında sünnet çocuğunun yakınlarına Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi verildiğine rasüanılmaktadır. Kirvelik kurumunun yaygın olduğu yerlerde, kirve çocuğu Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi ile donattığı gibi, çocuğun yakınlarına da Nişanlıya Doğum Günü Hediyesi vermektedir. Aynı biçimde çocuğun babasının da kirveye armağan sunması âdettendir (Örnek 2000:181)
