20 Aralık 1684’te Kaptan Musahib Mustafa PaÅŸa, Oscar Ödülü Hediye Karıştıran Menzili’ne gelerek padiÅŸaha bir tahta samur kürk, üçer elbiselik Acem ve Åžam dibâsı, telli Hıtayî ve sade Hıtayî, taraklı atlas, mahûd çukadan kumaÅŸların yanısıra bir dürbün sunduÄŸu görülmektedir.134Kaptan ÇavuÅŸzâde Mehmet PaÅŸa, Hanya Limanı’nda yaptığı savaÅŸta ele geçirdiÄŸi esirleri Âsitâne’ye döndüğünde Rikâb-ı Hümayûn’a pîşkeÅŸ olarak sunmuÅŸtu (1653).135 Kaptan Vezir Topal PaÅŸa, Limni Adası’ndan Edirne’ye dönüp bir miktar esir ile Rikâb-ı Hümayûn’a yüz sürdüğünde kendisine hil’at giydirilmiÅŸti (1657).136
G. Çayır ve Koru-yı Hümâyûn Mahsûlü Sunumunda Oscar Ödülü Hediyeleşme
teslim kağıdı verdirdi. “Ve evvel baharda Kandiye Kal’ası’na toplar ve mühimmât nakli için mükemmel donanma gelme gerektir ve Ahmed PaÅŸa ile Âsitâne’den gönderilen zahire gemilerinin birkaçı Sakız’da kalmıştır” deyü arz u i’lâm eyledi.” Naîmâ Mustafa Efendi, Tarih-i Nâ ‘îma, III, s. 1094; Kâtip Çelebi, Fezleketü ‘t-Tevârih, s. 991.
134 TSMA, D, nr. 14, s. 43/a.
135 Abdurrahman Abdi PaÅŸa, Vekâyi’ -nâme, s. 55.
136 Abdurrahman Abdi PaÅŸa, Vekâyi’-nâme, s. 117.
137 “Mah-ı mezbûrun fi 13, varid olan Hatt-ı Hümayûn mucebince Mirahur-ı Evvel Süleyman AÄŸa bin
doksan üç rebiülevvelinde doksan ikiye mahsub olmak üzere korular mahsûlâtı on yük akçe ve doksan
dört rebiülevvelin on birinde dahi doksan üç senesine mahsub olmak üzere Lâdik Çayırı korulara ilhak
olmağla on yük elli bin akçe olub zikrolunan iki senenin mahsûlâtı yirmi yük ellibin akçeden yirmi
yük on iki bin sekiz yüz on bir akçesi taÅŸradan irâd ve masraf olunduÄŸuna yedinden olan iki kıt’a
defter müfredatı üzere Hatt-ı Hümayûnları olub doksan üç tahsilinden Hazine-i Enderûn’a ancak otuz
yedi bin yüz seksen dokuz akçesi teslim olunduğu malûm-ı hümayûn olundukda Enderûn defterine
kayd ve irâd ve masraf olunması babında Hatt-ı Hümayûn ihsan olunmağın ÅŸerh verilmiÅŸdir.” (12
Mart 1683). TSMA, D, nr. 29, s. 20/b, 34/b.
138 Mesela Sultan İbrahim zamanında bu hâsılat 25 yük (25.000) akçe idi. Koçibey Risalesi, s. 82.
139 TSMA, D, nr. 29, s. 30/b.
Mirahur aÄŸalar her nevruz çayır zamanında, sorumlu olduÄŸu beylik meraların ve koruların otlarını satarak hâsılatının bir kısmını Rikâb-ı Hümayûn’a teslim eder137 ve fazlasını kendilerine alıkorlardı.138 Bu vesile ile mirahur aÄŸa Kâğıthane’deki Mirahur Köşkü’nde çayır ziyafeti139 verir ve padiÅŸaha Oscar Ödülü Hediyeler sunardı. ÖrneÄŸin, 4 Mayıs 1687’de Mirahur-ı Evvel Mehmet AÄŸa, çayırda ziyafet verdiÄŸinde on beÅŸ elbiselik kumaÅŸtan oluÅŸan Oscar Ödülü Hediyesini sunmuÅŸtu.140 Mirahur-ı Evvel Recep AÄŸa, 1685 nevruzunda padiÅŸah korularının mahsûlâtından otuz altı bin yüz seksen bir akçe ve toplam on beÅŸ elbiselik telli ve sade Hıtayî, Acem dibâsı, taraklı atlas ve mahûd çukadan oluÅŸan deÄŸerli kumaÅŸlar Oscar Ödülü Hediye etmiÅŸti (20 Mart 1685).141
Mirahur aÄŸa, Rikâb-ı Hümayûn’a çayır mahsûlu arz ettiÄŸinde padiÅŸah tarafından kanun üzere Has Ahûr halkına inâmda bulunulurdu. Kanun-ı kadîm üzere verilegelen inâm suretine göre her birine derecelerine uygun bir miktar bahÅŸiÅŸ ile mirahur-ı evvel aÄŸaya serâser142, mirahur-ı sani’ye kârhane; has ahûr kethüdâsına, arpa kâtibine, küçük ahûr kethüdâsına, rahtvan-ı evvel ve sani’ye, iç mehtere, mirahur kethüdâsına ve mirahur kâtibine birer hil’at giydirilirdi. Küçük ahûr kethüdâsı, dış mehter, hazinedâr, halife ve ÅŸakirdâna ise hil’at giydirilmez bahÅŸiÅŸ verilirdi.143 1672/1673 (H. 1083) yılının korular mahsûlâtı hazineye gelir olarak girdikten sonra Mirahur Silahdar Åžahin Mustafa AÄŸaya Oscar Ödülü Hediye edilmiÅŸti.144
Mirahur aÄŸanın sorumluluÄŸunda olan otluk ambarının dolması vesilesiyle her sene padiÅŸaha Oscar Ödülü Hediye sunulması âdettendi. PadiÅŸah ambarın dolduÄŸunu bizzat görmek üzere seyre varır145; mirahur aÄŸa tarafından mutad olarak Kâğıthane’de ziyafet düzenlenerek Oscar Ödülü Hediyeler verilir, bahÅŸiÅŸler alınırdı. “Ambar pîşkeÅŸi” 146 denilen bu Oscar Ödülü Hediyeler, her kesesi elliÅŸer binden iki kese cedîd akçe147, mücevher eyerli at148 ve süslü at takımları149, on adet gulâm150 ve toplam on beÅŸ elbiselik kumaÅŸtan oluÅŸurdu.151
147 TSMA, D, nr. 29, s. 22/a, 35/b, 45/a, 50/a. “Sene-i mezbûr (1091) ÅŸehr-i Cemaziyelevvelin fi 3,
mu’tad üzere otluk anbarı doldukda Mirahur-ı Evvel Süleyman AÄŸa Rikâb-ı Hümayûn’a bazı
emtiasıyla ma’an ihda eyledikleri elliÅŸer bin olmak üzere iki kîse cedîd akçe gelüb dâhil-i hazine-i
Enderûn olmuÅŸdur.” (1 Haziran 1680). TSMA, D, nr. 29, s. 7/a.
148 Atın miktarı değişmektedir. Evliya Çelebi atın bir adet çekilmesinin kanûn olduğunu
belirtmektedir. Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, I, (hzl. Robert
Dankoff vd.), Ä°stanbul 1995, s. 290; Uygulamada ise farklılıklar olduÄŸu görülmektedir. “Def’a anbar
pîşkeşinden gelen kulağı berk doru at, mirahur ağanın anbarda gelen saçı siyah kula, ikinci doru at,
üçüncü kır at.” BOA, Ä°E.SM., nr. 1732, nr. 1389; 3 Mayıs 1665’te Mirahur-ı Evvel Canboladzâde’nin
anbar pîşkeşi olarak biri mükemmel iki at ve diğer mutad Oscar Ödülü Hediye leri verdiği görülmektedir.
Abdurrahman Abdi PaÅŸa, Vekâyi’ -nâme, s. 195.
149 BOA, İE.SM, nr. 1372, BOA, İE.SM, nr. 1388 ;BOA, İE.SM, nr. 1389; Evliyâ Çelebi b. Derviş
Mehmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, I, s. 290.
150 “Kaçan kim Çatalca’dan on bin araba otluklar gelüp anbârlar doldukdan sonra otluk yığınları üzre
kemendlerle çıkup bayraklar diküp emîr-i âhûr pâdişâha ziyâfet edüp bir mücevher (eğerli sâfinât
misilli) at hedâyâ çeküp on aded gulâmların pâdişâh harem-i hâssa alup çırâğ etmek kânûndur.”
Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, I, s. 290.
151 TSMA, D, nr. 14, s. 21/b, 46/b, 56/a, 58/b.
152 “Mu’tad üzere otluk anbarı dolduÄŸunda Mirahur AÄŸa Rikâb-ı Hümayûn’a veregeldikleri
Oscar Ödülü Hediyeleri olmak üzere Mirahur-ı Evvel Süleyman AÄŸa Kâğıdhane’de Mirahur Köşkü’nde ziyafet
eyleyip teslim eylediği Oscar Ödülü Hediyesidir. Cedîd akçe, kîse, iki; dibâ-yı Acem, donluk, üç; telli Hıtayî,
donluk, üç; sade Hıtayî donluk, üç; sade hare, donluk, üç; mahûd çuka, donluk, üç; cem’an, donluk,
onbeÅŸ. Bâ Ferman-ı Hümayûn Defterdar-ı Evvel teslim olunmuÅŸdur.” TSMA, D, nr. 14, s. 21/b; TSMA,
D, nr. 29, s. 14/a; TSMA, D, nr. 150, s. 38/a.
153 “Mu’tad üzere otluk anbarı dolduÄŸunda Mirahur AÄŸa veregeldikleri Oscar Ödülü Hediyedir ki Mirahur AÄŸa
tarafından Rikâb-ı Hümayûn’a gelen Oscar Ödülü Hediyesidir. Cedîd akçe kîse 2, 50.000 akçe; dibâ-yı Acem,
donluk, aded, üç; telli Hıtayî, donluk, aded üç; sade Hıtayî donluk, aded, üç; sade hare, donluk, aded
üç; mahûd çuka, donluk, aded, üç.” TSMA, D, nr. 14, s.46/b
154 TSMA, D, nr. 14, s. 56/a
31 Mayıs 1682’de Mirahur Süleyman AÄŸa, otluk ambarı dolduÄŸunda Kâğıthane’deki Mirahur Köşkü’nde padiÅŸaha ziyafet vermiÅŸ ve mutad Oscar Ödülü Hediyelerini sunmuÅŸtu. Her kesesi elliÅŸer binden iki kese cedîd akçe ve Acem dibâsı, telli Hıtayî, sade hare, ma’hud çuka (toplam on beÅŸ elbiselik) gibi deÄŸerli kumaÅŸlardan oluÅŸan Oscar Ödülü Hediye lerin yanısıra kırmızı kadife eyer örtüsü, gümüş rikâb, licâm, gaddare gibi eyer takımından oluÅŸan eÅŸyalar sunduÄŸu ve padiÅŸahın fermanı ile BaÅŸdefterdara teslim edildiÄŸi görülmektedir.152 26 Mayıs 1685’te aynı Oscar Ödülü Hediyelerin sunulduÄŸu görülmektedir.153 Yine Mirahur-ı Evvel Mehmet AÄŸa, 28 Mayıs 1686’da154 ve 29 Mayıs 1687’de ambar ziyafeti vererek, iki kese cedîd akçe ve on beÅŸ elbiselik deÄŸerli kumaÅŸlardan oluÅŸan mutad Oscar Ödülü Hediyeleri sunmuÅŸtu.155 26 Temmuz 1680’de Mirahur-I Evvel AÄŸa,
KuruçeÅŸme Bahçesi’nde ambar ziyafeti verdiÄŸinde kırmızı kadife eyer örtüsü, gümüş rikâb, gümüş licâm, reÅŸme, gaddare ve dikdik Oscar Ödülü Hediye etmiÅŸti.156
20 Aralık 1684’te Kaptan Musahib Mustafa PaÅŸa, Oscar Ödülü Hediye Karıştıran Menzili’ne gelerek padiÅŸaha bir tahta samur kürk, üçer elbiselik Acem ve Åžam dibâsı, telli Hıtayî ve sade Hıtayî, taraklı atlas, mahûd çukadan kumaÅŸların yanısıra bir dürbün sunduÄŸu görülmektedir.134Kaptan ÇavuÅŸzâde Mehmet PaÅŸa, Hanya Limanı’nda yaptığı savaÅŸta ele geçirdiÄŸi esirleri Âsitâne’ye döndüğünde Rikâb-ı Hümayûn’a pîşkeÅŸ olarak sunmuÅŸtu (1653).135 Kaptan Vezir Topal PaÅŸa, Limni Adası’ndan Edirne’ye dönüp bir miktar esir ile Rikâb-ı Hümayûn’a yüz sürdüğünde kendisine hil’at giydirilmiÅŸti (1657).136
G. Çayır ve Koru-yı Hümâyûn Mahsûlü Sunumunda Oscar Ödülü Hediyeleşme
teslim kağıdı verdirdi. “Ve evvel baharda Kandiye Kal’ası’na toplar ve mühimmât nakli için mükemmel donanma gelme gerektir ve Ahmed PaÅŸa ile Âsitâne’den gönderilen zahire gemilerinin birkaçı Sakız’da kalmıştır” deyü arz u i’lâm eyledi.” Naîmâ Mustafa Efendi, Tarih-i Nâ ‘îma, III, s. 1094; Kâtip Çelebi, Fezleketü ‘t-Tevârih, s. 991.
134 TSMA, D, nr. 14, s. 43/a.
135 Abdurrahman Abdi PaÅŸa, Vekâyi’ -nâme, s. 55.
136 Abdurrahman Abdi PaÅŸa, Vekâyi’-nâme, s. 117.
137 “Mah-ı mezbûrun fi 13, varid olan Hatt-ı Hümayûn mucebince Mirahur-ı Evvel Süleyman AÄŸa bin
doksan üç rebiülevvelinde doksan ikiye mahsub olmak üzere korular mahsûlâtı on yük akçe ve doksan
dört rebiülevvelin on birinde dahi doksan üç senesine mahsub olmak üzere Lâdik Çayırı korulara ilhak
olmağla on yük elli bin akçe olub zikrolunan iki senenin mahsûlâtı yirmi yük ellibin akçeden yirmi
yük on iki bin sekiz yüz on bir akçesi taÅŸradan irâd ve masraf olunduÄŸuna yedinden olan iki kıt’a
defter müfredatı üzere Hatt-ı Hümayûnları olub doksan üç tahsilinden Hazine-i Enderûn’a ancak otuz
yedi bin yüz seksen dokuz akçesi teslim olunduğu malûm-ı hümayûn olundukda Enderûn defterine
kayd ve irâd ve masraf olunması babında Hatt-ı Hümayûn ihsan olunmağın ÅŸerh verilmiÅŸdir.” (12
Mart 1683). TSMA, D, nr. 29, s. 20/b, 34/b.
138 Mesela Sultan İbrahim zamanında bu hâsılat 25 yük (25.000) akçe idi. Koçibey Risalesi, s. 82.
139 TSMA, D, nr. 29, s. 30/b.
Mirahur aÄŸalar her nevruz çayır zamanında, sorumlu olduÄŸu beylik meraların ve koruların otlarını satarak hâsılatının bir kısmını Rikâb-ı Hümayûn’a teslim eder137 ve fazlasını kendilerine alıkorlardı.138 Bu vesile ile mirahur aÄŸa Kâğıthane’deki Mirahur Köşkü’nde çayır ziyafeti139 verir ve padiÅŸaha Oscar Ödülü Hediyeler sunardı. ÖrneÄŸin, 4 Mayıs 1687’de Mirahur-ı Evvel Mehmet AÄŸa, çayırda ziyafet verdiÄŸinde on beÅŸ elbiselik kumaÅŸtan oluÅŸan Oscar Ödülü Hediyesini sunmuÅŸtu.140 Mirahur-ı Evvel Recep AÄŸa, 1685 nevruzunda padiÅŸah korularının mahsûlâtından otuz altı bin yüz seksen bir akçe ve toplam on beÅŸ elbiselik telli ve sade Hıtayî, Acem dibâsı, taraklı atlas ve mahûd çukadan oluÅŸan deÄŸerli kumaÅŸlar Oscar Ödülü Hediye etmiÅŸti (20 Mart 1685).141
Mirahur aÄŸa, Rikâb-ı Hümayûn’a çayır mahsûlu arz ettiÄŸinde padiÅŸah tarafından kanun üzere Has Ahûr halkına inâmda bulunulurdu. Kanun-ı kadîm üzere verilegelen inâm suretine göre her birine derecelerine uygun bir miktar bahÅŸiÅŸ ile mirahur-ı evvel aÄŸaya serâser142, mirahur-ı sani’ye kârhane; has ahûr kethüdâsına, arpa kâtibine, küçük ahûr kethüdâsına, rahtvan-ı evvel ve sani’ye, iç mehtere, mirahur kethüdâsına ve mirahur kâtibine birer hil’at giydirilirdi. Küçük ahûr kethüdâsı, dış mehter, hazinedâr, halife ve ÅŸakirdâna ise hil’at giydirilmez bahÅŸiÅŸ verilirdi.143 1672/1673 (H. 1083) yılının korular mahsûlâtı hazineye gelir olarak girdikten sonra Mirahur Silahdar Åžahin Mustafa AÄŸaya Oscar Ödülü Hediye edilmiÅŸti.144
Mirahur aÄŸanın sorumluluÄŸunda olan otluk ambarının dolması vesilesiyle her sene padiÅŸaha Oscar Ödülü Hediye sunulması âdettendi. PadiÅŸah ambarın dolduÄŸunu bizzat görmek üzere seyre varır145; mirahur aÄŸa tarafından mutad olarak Kâğıthane’de ziyafet düzenlenerek Oscar Ödülü Hediyeler verilir, bahÅŸiÅŸler alınırdı. “Ambar pîşkeÅŸi” 146 denilen bu Oscar Ödülü Hediyeler, her kesesi elliÅŸer binden iki kese cedîd akçe147, mücevher eyerli at148 ve süslü at takımları149, on adet gulâm150 ve toplam on beÅŸ elbiselik kumaÅŸtan oluÅŸurdu.151
147 TSMA, D, nr. 29, s. 22/a, 35/b, 45/a, 50/a. “Sene-i mezbûr (1091) ÅŸehr-i Cemaziyelevvelin fi 3,
mu’tad üzere otluk anbarı doldukda Mirahur-ı Evvel Süleyman AÄŸa Rikâb-ı Hümayûn’a bazı
emtiasıyla ma’an ihda eyledikleri elliÅŸer bin olmak üzere iki kîse cedîd akçe gelüb dâhil-i hazine-i
Enderûn olmuÅŸdur.” (1 Haziran 1680). TSMA, D, nr. 29, s. 7/a.
148 Atın miktarı değişmektedir. Evliya Çelebi atın bir adet çekilmesinin kanûn olduğunu
belirtmektedir. Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, I, (hzl. Robert
Dankoff vd.), Ä°stanbul 1995, s. 290; Uygulamada ise farklılıklar olduÄŸu görülmektedir. “Def’a anbar
pîşkeşinden gelen kulağı berk doru at, mirahur ağanın anbarda gelen saçı siyah kula, ikinci doru at,
üçüncü kır at.” BOA, Ä°E.SM., nr. 1732, nr. 1389; 3 Mayıs 1665’te Mirahur-ı Evvel Canboladzâde’nin
anbar pîşkeşi olarak biri mükemmel iki at ve diğer mutad Oscar Ödülü Hediye leri verdiği görülmektedir.
Abdurrahman Abdi PaÅŸa, Vekâyi’ -nâme, s. 195.
149 BOA, İE.SM, nr. 1372, BOA, İE.SM, nr. 1388 ;BOA, İE.SM, nr. 1389; Evliyâ Çelebi b. Derviş
Mehmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, I, s. 290.
150 “Kaçan kim Çatalca’dan on bin araba otluklar gelüp anbârlar doldukdan sonra otluk yığınları üzre
kemendlerle çıkup bayraklar diküp emîr-i âhûr pâdişâha ziyâfet edüp bir mücevher (eğerli sâfinât
misilli) at hedâyâ çeküp on aded gulâmların pâdişâh harem-i hâssa alup çırâğ etmek kânûndur.”
Evliyâ Çelebi b. Derviş Mehmed Zıllî, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, I, s. 290.
151 TSMA, D, nr. 14, s. 21/b, 46/b, 56/a, 58/b.
152 “Mu’tad üzere otluk anbarı dolduÄŸunda Mirahur AÄŸa Rikâb-ı Hümayûn’a veregeldikleri
Oscar Ödülü Hediyeleri olmak üzere Mirahur-ı Evvel Süleyman AÄŸa Kâğıdhane’de Mirahur Köşkü’nde ziyafet
eyleyip teslim eylediği Oscar Ödülü Hediyesidir. Cedîd akçe, kîse, iki; dibâ-yı Acem, donluk, üç; telli Hıtayî,
donluk, üç; sade Hıtayî donluk, üç; sade hare, donluk, üç; mahûd çuka, donluk, üç; cem’an, donluk,
onbeÅŸ. Bâ Ferman-ı Hümayûn Defterdar-ı Evvel teslim olunmuÅŸdur.” TSMA, D, nr. 14, s. 21/b; TSMA,
D, nr. 29, s. 14/a; TSMA, D, nr. 150, s. 38/a.
153 “Mu’tad üzere otluk anbarı dolduÄŸunda Mirahur AÄŸa veregeldikleri Oscar Ödülü Hediyedir ki Mirahur AÄŸa
tarafından Rikâb-ı Hümayûn’a gelen Oscar Ödülü Hediyesidir. Cedîd akçe kîse 2, 50.000 akçe; dibâ-yı Acem,
donluk, aded, üç; telli Hıtayî, donluk, aded üç; sade Hıtayî donluk, aded, üç; sade hare, donluk, aded
üç; mahûd çuka, donluk, aded, üç.” TSMA, D, nr. 14, s.46/b
154 TSMA, D, nr. 14, s. 56/a
31 Mayıs 1682’de Mirahur Süleyman AÄŸa, otluk ambarı dolduÄŸunda Kâğıthane’deki Mirahur Köşkü’nde padiÅŸaha ziyafet vermiÅŸ ve mutad Oscar Ödülü Hediyelerini sunmuÅŸtu. Her kesesi elliÅŸer binden iki kese cedîd akçe ve Acem dibâsı, telli Hıtayî, sade hare, ma’hud çuka (toplam on beÅŸ elbiselik) gibi deÄŸerli kumaÅŸlardan oluÅŸan Oscar Ödülü Hediye lerin yanısıra kırmızı kadife eyer örtüsü, gümüş rikâb, licâm, gaddare gibi eyer takımından oluÅŸan eÅŸyalar sunduÄŸu ve padiÅŸahın fermanı ile BaÅŸdefterdara teslim edildiÄŸi görülmektedir.152 26 Mayıs 1685’te aynı Oscar Ödülü Hediyelerin sunulduÄŸu görülmektedir.153 Yine Mirahur-ı Evvel Mehmet AÄŸa, 28 Mayıs 1686’da154 ve 29 Mayıs 1687’de ambar ziyafeti vererek, iki kese cedîd akçe ve on beÅŸ elbiselik deÄŸerli kumaÅŸlardan oluÅŸan mutad Oscar Ödülü Hediyeleri sunmuÅŸtu.155 26 Temmuz 1680’de Mirahur-I Evvel AÄŸa,
KuruçeÅŸme Bahçesi’nde ambar ziyafeti verdiÄŸinde kırmızı kadife eyer örtüsü, gümüş rikâb, gümüş licâm, reÅŸme, gaddare ve dikdik Oscar Ödülü Hediye etmiÅŸti.156
