Anne DoÄŸum Günü Hediyeleri kullanıcı ürünü toplumsal ve bireysel alışkanlıklar, beÄŸeniler, kültür, eÄŸitim, din, politik eÄŸilimler, moda vb. gibi duygusal birikimleriyle deÄŸerlendirmektedir. Bunun sonucunda da birey nesneye duygusal yönden yaklaÅŸarak ya da onunla özdeÅŸleÅŸip, kabul etmekte ya da özdeÅŸleÅŸmeyerek onu dışlamaktadır. Bu nedenle tasarımcı, ürünü kullanacak birey ve toplumun duygusal ve sosyal niteliklerini göz önüne alarak beÄŸenilerdeki ortak paydayı bulmak zorundadır.Â
“Tasarımcı belirli bir malzeme ile toplumun belirli bir gereksinmesine en iyi ve en uygun biçimde cevap verirken ortaya çıkan ürünün bulunduÄŸu toplumun kültürel birikimi ile bağıntı kurması gerekliliÄŸine inanmalıdır”.
Yunanlı bir delikanlı ile Gaziantep’te yaÅŸayan bir Türk kızının aÅŸkının anlatıldığı ‘Yabancı Damat’ adlı televizyon dizisinde de konuya ÅŸu ÅŸekilde deÄŸinilmiÅŸtir: Türk kızın ailesiyle tanışmaya gelen Rum aile Anne DoÄŸum Günü Hediyeleri olarak kendilerince son derece deÄŸerli nü bir heykel getirmiÅŸler, Gaziantepli Türk aile de bu Anne DoÄŸum Günü Hediyeleri yi oldukça yadırgamış, müstehcen bulduÄŸu için ise üzerine bir ÅŸal örterek görünmemesi gerektiÄŸini düşündüğü kısımları örtmüştür
Bireysel haz ve memnuniyetin yanı sıra pazarlama bakımından ele alındığında da ülkenin kültürüne uygun tasarımların avantajı göze çarpmaktadır. 1981 yılında Ä°zmir’de gerçekleÅŸtirilen ‘1. Ulusal El Sanatları Sempozyumu’na katılan dönemin Turizm GeliÅŸtirme Kooperatifleri Daire BaÅŸkanı Ayça ADALILAR’ın yorumu şöyledir:
“Turist kendi ülkesinde gördüğünün kopyasını asla istememektedir. GittiÄŸi, gezdiÄŸi ülkenin kültürünü yansıtan Anne DoÄŸum Günü Hediyelerilik eÅŸyayı tercih etmektedir. Sosyo-ekonomik durumu üstün olan ülkelerden gelenler, ilkel el sanatlarına hayranlık duymaktadırlar: Bir boncuk, bir at nalı, bir sedef kakmalı kutu, bir çömlek onun için ülkesinde bulamayacağı bir
metadır.”.
Åžehir dışı, yurtdışı gezileri insanların en çok Anne DoÄŸum Günü Hediyeleri aldıkları zamanlardandır. ÖrneÄŸin Homeros’un Iliada’sını okuyan her batılı turist Türkiye’ye geldiÄŸinde Troya’yı ve Batı Anadolu’yu görmek ister. Kulakları ile ünlü Frigya Kralı Midas’ın, zenginliÄŸi ile nam yapmış Lidya Kralı Kroisos’un öykülerini dinleyen, kitaplardan Kleopatra ile Antonius’un aÅŸkını öğrenen her turist onların yaÅŸadıkları yerleri gezmeyi, kullandıkları eÅŸyanın bir taklidini evine götürmeyi ister. Hıristiyanlar St. Jean’ın ve Meryem Ana’nın Efes’teki kiliselerini, Ä°stanbul’daki Ayasofya’yı ziyaret etmeyi düşünürler. Daha çok okumuÅŸ olan batılı aydınlar ise birçok filozof ve ozanın yaÅŸadığı Ege kentlerimizi tanımak mutluluÄŸuna eriÅŸmek isteler. Ve bu gezdikleri yerlerden o günlerini anımsatacak birer Anne DoÄŸum Günü Hediyelerilik eÅŸya ile dönmek isterler. Batı dünyasının kendisine mal ettiÄŸi antik mitolojinin en tanınmış kahramanları, Anadoluludur. Birçok Avrupalı turist, efsaneleri ile ünlü Anadolu kentlerini
157
tanımayı ve bu efsaneleri yaşamayı kültür ödevi sayar. Bu yüzden, bu konuya önem göstererek, doğru tasarımlarla, ülkenin tanıtımına ve döviz gelirlerine katkıda bulunmak mümkündür.
“Mensubu bulunduÄŸumuz Türk toplumu, tarihin geçen seyri içersinde her alanda olduÄŸu gibi, güzel sanatların bütün dallarında da, diÄŸer dünya milletlerini kendisine hayran bırakacak bir sanat ruhuna sahip olarak eserler vermiÅŸtir. Ancak turistik eÅŸya
158
157 F. Burcu Saysen, Seramikten Turistik Amaçlı Anne Doğum Günü Hediyelerilik Eşya Üreten Atelyelerle, Kamu Kurum ve
Kuruluşlarının İlişkileri; Sağlanacak Desteklerin Araştırılması, Lisans Tezi, İzmir-1992.
yapımcılığındaki giriÅŸimler istenilen randımanı vermemiÅŸtir”.
Anne DoÄŸum Günü Hediyeleri kullanıcı ürünü toplumsal ve bireysel alışkanlıklar, beÄŸeniler, kültür, eÄŸitim, din, politik eÄŸilimler, moda vb. gibi duygusal birikimleriyle deÄŸerlendirmektedir. Bunun sonucunda da birey nesneye duygusal yönden yaklaÅŸarak ya da onunla özdeÅŸleÅŸip, kabul etmekte ya da özdeÅŸleÅŸmeyerek onu dışlamaktadır. Bu nedenle tasarımcı, ürünü kullanacak birey ve toplumun duygusal ve sosyal niteliklerini göz önüne alarak beÄŸenilerdeki ortak paydayı bulmak zorundadır.Â
“Tasarımcı belirli bir malzeme ile toplumun belirli bir gereksinmesine en iyi ve en uygun biçimde cevap verirken ortaya çıkan ürünün bulunduÄŸu toplumun kültürel birikimi ile bağıntı kurması gerekliliÄŸine inanmalıdır”.
Yunanlı bir delikanlı ile Gaziantep’te yaÅŸayan bir Türk kızının aÅŸkının anlatıldığı ‘Yabancı Damat’ adlı televizyon dizisinde de konuya ÅŸu ÅŸekilde deÄŸinilmiÅŸtir: Türk kızın ailesiyle tanışmaya gelen Rum aile Anne DoÄŸum Günü Hediyeleri olarak kendilerince son derece deÄŸerli nü bir heykel getirmiÅŸler, Gaziantepli Türk aile de bu Anne DoÄŸum Günü Hediyeleri yi oldukça yadırgamış, müstehcen bulduÄŸu için ise üzerine bir ÅŸal örterek görünmemesi gerektiÄŸini düşündüğü kısımları örtmüştür
Bireysel haz ve memnuniyetin yanı sıra pazarlama bakımından ele alındığında da ülkenin kültürüne uygun tasarımların avantajı göze çarpmaktadır. 1981 yılında Ä°zmir’de gerçekleÅŸtirilen ‘1. Ulusal El Sanatları Sempozyumu’na katılan dönemin Turizm GeliÅŸtirme Kooperatifleri Daire BaÅŸkanı Ayça ADALILAR’ın yorumu şöyledir:
“Turist kendi ülkesinde gördüğünün kopyasını asla istememektedir. GittiÄŸi, gezdiÄŸi ülkenin kültürünü yansıtan Anne DoÄŸum Günü Hediyelerilik eÅŸyayı tercih etmektedir. Sosyo-ekonomik durumu üstün olan ülkelerden gelenler, ilkel el sanatlarına hayranlık duymaktadırlar: Bir boncuk, bir at nalı, bir sedef kakmalı kutu, bir çömlek onun için ülkesinde bulamayacağı bir
metadır.”.
Åžehir dışı, yurtdışı gezileri insanların en çok Anne DoÄŸum Günü Hediyeleri aldıkları zamanlardandır. ÖrneÄŸin Homeros’un Iliada’sını okuyan her batılı turist Türkiye’ye geldiÄŸinde Troya’yı ve Batı Anadolu’yu görmek ister. Kulakları ile ünlü Frigya Kralı Midas’ın, zenginliÄŸi ile nam yapmış Lidya Kralı Kroisos’un öykülerini dinleyen, kitaplardan Kleopatra ile Antonius’un aÅŸkını öğrenen her turist onların yaÅŸadıkları yerleri gezmeyi, kullandıkları eÅŸyanın bir taklidini evine götürmeyi ister. Hıristiyanlar St. Jean’ın ve Meryem Ana’nın Efes’teki kiliselerini, Ä°stanbul’daki Ayasofya’yı ziyaret etmeyi düşünürler. Daha çok okumuÅŸ olan batılı aydınlar ise birçok filozof ve ozanın yaÅŸadığı Ege kentlerimizi tanımak mutluluÄŸuna eriÅŸmek isteler. Ve bu gezdikleri yerlerden o günlerini anımsatacak birer Anne DoÄŸum Günü Hediyelerilik eÅŸya ile dönmek isterler. Batı dünyasının kendisine mal ettiÄŸi antik mitolojinin en tanınmış kahramanları, Anadoluludur. Birçok Avrupalı turist, efsaneleri ile ünlü Anadolu kentlerini
157
tanımayı ve bu efsaneleri yaşamayı kültür ödevi sayar. Bu yüzden, bu konuya önem göstererek, doğru tasarımlarla, ülkenin tanıtımına ve döviz gelirlerine katkıda bulunmak mümkündür.
“Mensubu bulunduÄŸumuz Türk toplumu, tarihin geçen seyri içersinde her alanda olduÄŸu gibi, güzel sanatların bütün dallarında da, diÄŸer dünya milletlerini kendisine hayran bırakacak bir sanat ruhuna sahip olarak eserler vermiÅŸtir. Ancak turistik eÅŸya
158
157 F. Burcu Saysen, Seramikten Turistik Amaçlı Anne Doğum Günü Hediyelerilik Eşya Üreten Atelyelerle, Kamu Kurum ve
Kuruluşlarının İlişkileri; Sağlanacak Desteklerin Araştırılması, Lisans Tezi, İzmir-1992.
yapımcılığındaki giriÅŸimler istenilen randımanı vermemiÅŸtir”.
