İlginc Dogum Gunu Hediyeleri bir yandan tarihsel ve kültürel ürünlerimizi birebir yaşatma çabasında, bir yandan da üretici ve tasarımcıların kültürel birikimin etkilerini taşıyan yeniyi yaratma çabalarını desteklemektedir”.168
DÖSİM, Anadolu el sanatlarının korunması, geliştirilmesi, üretimin arttırılması, tanıtılması çalışmalarını yürütmekte, üstün kalitede ve kültürel doğrulukta el sanatı üretimine önemli katkılarda bulunmaktadır. Ülke çapında her yıl yaklaşık 1000 el sanatı üreticisine yönlendirme, tanıtma ve pazarlama desteği vermekte, teknik doğruluğa sahip artistik yanı güçlü ürünleri bünyesindeki uzmanlar kuruluyla değerlendirmekte, uygun bulunanları satın almaktadır.169 DÖSİM İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya mağazalarında satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya ürünlerinden birkaçı şunlardır:
Resim 2.47. Füsun Çövenoğlu tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyeleri lik eşya örneği
Resim 2.48. Serkan Özgün tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 2.49. Mustafa Gönül tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 2.50. DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 2.51. Remzi Oruç tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 2.52. Meliha Bulut tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 3.1 ve 3.2’de görmüş olduğumuz baharatlık ve tuzluk Çanakkale seramiklerinin dekorlarında sıkça kullanılan ev figürlerinden esinlenilmiştir. Kırmızı çamur kullanılarak plaka yöntemi ile şekillendirilmiş, 1000 oC’lik bisküvi pişiriminin ardından 1040 oC’lik sır pişirimi uygulanmıştır. Baharatlıklar 16x15x6 cm, tuzluk ve biberlik ise 6,5x5x5 cm ölçülerindedir.
Resim 3.3’teki yüzükler ve resim 3.4.’teki kolye beyaz, resim 3.5.’teki kolye ise kırmızı çamurla elde şekillendirilmiştir. 1000 oC’lik bisküvi pişirimi ve1040 oC’lik sır pişiriminin ardından dekorlama aşamasına geçilmiştir. Formların dekorlanmasında çıkartma (transfer) tekniği kullanılmıştır.
Transfer (çıkartma) tekniğinin uygulama aşaması, kullanılacak dekorların eleklere pozlandırılmasıyla başlamıştır. Pozlama işlemi fotomekanik kopyalama yönteminde kullanılan ışığa hassas şablon emülsiyonlarıyla yapılmıştır. Eleğin boya geçirecek kısımları açık bırakılmış, diğer kısımlar kapatılmıştır.
Hazırlanan eleklerle, bu teknik için özel olarak üretilen kâğıtlar üzerine, çeşitli renklerdeki (pişme dereceleri birbirleriyle uyumlu) seramik boyaları kullanılarak baskı yapılmıştır. Elek üzerindeki seramik boyalarının, şablon deliklerden baskı yapılacak yüzeye geçmesi rakle diye tabir edilen kauçuk bir sıyırıcı ile sağlanmıştır.
Yapılan baskılar kurutmaya bırakılmış; kurutma işlemi biten çıkartmaların üzerleri lak diye tabir edilen taşıyıcı bir film tabakası ile kaplanmıştır. Bu işlem desenlerin büyüklüklerine göre hazırlanmış ve üzerine emülsiyon çekilmemiş boş bir elekle yapılmıştır. İyice kuruması beklenen lak tabakası su dolu bir kabın içine yatırılmıştır. Lak, su yardımı ile kâğıttan ayrılmış, taşıyıcı görevi üstlenerek desenlerin ürünler üzerine geçmesini sağlamıştır. Yumuşak bir bez ve parmak yardımıyla boyanın yüzeye teması sağlanmış, ardından 1010 oC’lik dekor pişirimi gerçekleştirilmiştir.
Resim 3.6.’daki seramik el aynaları, beyaz plastik çamurla, elde serbest olarak şekillendirilmiştir. 1000 oC’lik bisküvi pişirimi ve 1040 oC’lik sır pişiriminin ardından, transfer yöntemiyle dekorlanmış, 1010 oC’de ise dekor pişirimi gerçekleştirilmiştir. Üzerinde gemi dekoru bulunan ayna 9 x 17x 0,7 cm; kutu içerisinde yeşil ayna 8 x 18 x 0,7 cm ölçülerindedir.
Resim 3.7. Seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneklerinden takı kutuları.
Resim 3.7.’deki seramik takı kutuları, çalışılan modelin alçı kalıbı alınarak çoğaltılmıştır. Döküm tekniği ile beyaz döküm çamuru kullanılarak şekillendirilmiştir. Rötuş işlemleri tamamlanan kutulara 1000 oC’lik bisküvi pişirimi uygulanmıştır. İç yüzeyleri sır ile doldurulup boşaltılarak, dış yüzeyleri ise pistole ile sırlanmıştır. 1040 oC’lik sır pişiriminin ardından, çıkartma (transfer) tekniği ile dekorlanmıştır. Dekor pişirimi 1010 o C’de gerçekleştirilmiştir. Seramik takı kutularının her biri 5,5 x 7 x 7 cm boyutlarındadır.
Resim 3.9.’daki seramik pipoların yapımında beyaz çamur kullanılmıştır. Gövde kısımları torna ile, ağız kısımları ise elde şekillendirilmiştir. Diğer çalışmalarda olduğu gibi pipolar da 1000 oC’lik bisküvi pişirimi ve 1040 oC’lik sır pişirimine tabi tutulmuşlardır. Üzerinde gemi dekoru bulunan yüksek pipo10 x 8 x 4 cm; sağ taraftaki alçak pipo 6,5 x 10 x 4,5 cm ölçülerindedir
İlginc Dogum Gunu Hediyeleri bir yandan tarihsel ve kültürel ürünlerimizi birebir yaşatma çabasında, bir yandan da üretici ve tasarımcıların kültürel birikimin etkilerini taşıyan yeniyi yaratma çabalarını desteklemektedir”.168
DÖSİM, Anadolu el sanatlarının korunması, geliştirilmesi, üretimin arttırılması, tanıtılması çalışmalarını yürütmekte, üstün kalitede ve kültürel doğrulukta el sanatı üretimine önemli katkılarda bulunmaktadır. Ülke çapında her yıl yaklaşık 1000 el sanatı üreticisine yönlendirme, tanıtma ve pazarlama desteği vermekte, teknik doğruluğa sahip artistik yanı güçlü ürünleri bünyesindeki uzmanlar kuruluyla değerlendirmekte, uygun bulunanları satın almaktadır.169 DÖSİM İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya mağazalarında satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya ürünlerinden birkaçı şunlardır:
Resim 2.47. Füsun Çövenoğlu tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyeleri lik eşya örneği
Resim 2.48. Serkan Özgün tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 2.49. Mustafa Gönül tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 2.50. DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 2.51. Remzi Oruç tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 2.52. Meliha Bulut tarafından üretilen ve DÖSİM’de satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneği
Resim 3.1 ve 3.2’de görmüş olduğumuz baharatlık ve tuzluk Çanakkale seramiklerinin dekorlarında sıkça kullanılan ev figürlerinden esinlenilmiştir. Kırmızı çamur kullanılarak plaka yöntemi ile şekillendirilmiş, 1000 oC’lik bisküvi pişiriminin ardından 1040 oC’lik sır pişirimi uygulanmıştır. Baharatlıklar 16x15x6 cm, tuzluk ve biberlik ise 6,5x5x5 cm ölçülerindedir.
Resim 3.3’teki yüzükler ve resim 3.4.’teki kolye beyaz, resim 3.5.’teki kolye ise kırmızı çamurla elde şekillendirilmiştir. 1000 oC’lik bisküvi pişirimi ve1040 oC’lik sır pişiriminin ardından dekorlama aşamasına geçilmiştir. Formların dekorlanmasında çıkartma (transfer) tekniği kullanılmıştır.
Transfer (çıkartma) tekniğinin uygulama aşaması, kullanılacak dekorların eleklere pozlandırılmasıyla başlamıştır. Pozlama işlemi fotomekanik kopyalama yönteminde kullanılan ışığa hassas şablon emülsiyonlarıyla yapılmıştır. Eleğin boya geçirecek kısımları açık bırakılmış, diğer kısımlar kapatılmıştır.
Hazırlanan eleklerle, bu teknik için özel olarak üretilen kâğıtlar üzerine, çeşitli renklerdeki (pişme dereceleri birbirleriyle uyumlu) seramik boyaları kullanılarak baskı yapılmıştır. Elek üzerindeki seramik boyalarının, şablon deliklerden baskı yapılacak yüzeye geçmesi rakle diye tabir edilen kauçuk bir sıyırıcı ile sağlanmıştır.
Yapılan baskılar kurutmaya bırakılmış; kurutma işlemi biten çıkartmaların üzerleri lak diye tabir edilen taşıyıcı bir film tabakası ile kaplanmıştır. Bu işlem desenlerin büyüklüklerine göre hazırlanmış ve üzerine emülsiyon çekilmemiş boş bir elekle yapılmıştır. İyice kuruması beklenen lak tabakası su dolu bir kabın içine yatırılmıştır. Lak, su yardımı ile kâğıttan ayrılmış, taşıyıcı görevi üstlenerek desenlerin ürünler üzerine geçmesini sağlamıştır. Yumuşak bir bez ve parmak yardımıyla boyanın yüzeye teması sağlanmış, ardından 1010 oC’lik dekor pişirimi gerçekleştirilmiştir.
Resim 3.6.’daki seramik el aynaları, beyaz plastik çamurla, elde serbest olarak şekillendirilmiştir. 1000 oC’lik bisküvi pişirimi ve 1040 oC’lik sır pişiriminin ardından, transfer yöntemiyle dekorlanmış, 1010 oC’de ise dekor pişirimi gerçekleştirilmiştir. Üzerinde gemi dekoru bulunan ayna 9 x 17x 0,7 cm; kutu içerisinde yeşil ayna 8 x 18 x 0,7 cm ölçülerindedir.
Resim 3.7. Seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneklerinden takı kutuları.
Resim 3.7.’deki seramik takı kutuları, çalışılan modelin alçı kalıbı alınarak çoğaltılmıştır. Döküm tekniği ile beyaz döküm çamuru kullanılarak şekillendirilmiştir. Rötuş işlemleri tamamlanan kutulara 1000 oC’lik bisküvi pişirimi uygulanmıştır. İç yüzeyleri sır ile doldurulup boşaltılarak, dış yüzeyleri ise pistole ile sırlanmıştır. 1040 oC’lik sır pişiriminin ardından, çıkartma (transfer) tekniği ile dekorlanmıştır. Dekor pişirimi 1010 o C’de gerçekleştirilmiştir. Seramik takı kutularının her biri 5,5 x 7 x 7 cm boyutlarındadır.
Resim 3.9.’daki seramik pipoların yapımında beyaz çamur kullanılmıştır. Gövde kısımları torna ile, ağız kısımları ise elde şekillendirilmiştir. Diğer çalışmalarda olduğu gibi pipolar da 1000 oC’lik bisküvi pişirimi ve 1040 oC’lik sır pişirimine tabi tutulmuşlardır. Üzerinde gemi dekoru bulunan yüksek pipo10 x 8 x 4 cm; sağ taraftaki alçak pipo 6,5 x 10 x 4,5 cm ölçülerindedir
