Ä°lginc Dogum Gunu Hediyeleri bir yandan tarihsel ve kültürel ürünlerimizi birebir yaÅŸatma çabasında, bir yandan da üretici ve tasarımcıların kültürel birikimin etkilerini taşıyan yeniyi yaratma çabalarını desteklemektedir”.168
DÖSİM, Anadolu el sanatlarının korunması, geliştirilmesi, üretimin arttırılması, tanıtılması çalışmalarını yürütmekte, üstün kalitede ve kültürel doğrulukta el sanatı üretimine önemli katkılarda bulunmaktadır. Ülke çapında her yıl yaklaşık 1000 el sanatı üreticisine yönlendirme, tanıtma ve pazarlama desteği vermekte, teknik doğruluğa sahip artistik yanı güçlü ürünleri bünyesindeki uzmanlar kuruluyla değerlendirmekte, uygun bulunanları satın almaktadır.169 DÖSİM İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya mağazalarında satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya ürünlerinden birkaçı şunlardır:
Resim 2.47. Füsun ÇövenoÄŸlu tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyeleri lik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.48. Serkan Özgün tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.49. Mustafa Gönül tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.50. DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.51. Remzi Oruç tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.52. Meliha Bulut tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 3.1 ve 3.2’de görmüş olduÄŸumuz baharatlık ve tuzluk Çanakkale seramiklerinin dekorlarında sıkça kullanılan ev figürlerinden esinlenilmiÅŸtir. Kırmızı çamur kullanılarak plaka yöntemi ile ÅŸekillendirilmiÅŸ, 1000 oC’lik bisküvi piÅŸiriminin ardından 1040 oC’lik sır piÅŸirimi uygulanmıştır. Baharatlıklar 16x15x6 cm, tuzluk ve biberlik ise 6,5x5x5 cm ölçülerindedir.
Resim 3.3’teki yüzükler ve resim 3.4.’teki kolye beyaz, resim 3.5.’teki kolye ise kırmızı çamurla elde ÅŸekillendirilmiÅŸtir. 1000 oC’lik bisküvi piÅŸirimi ve1040 oC’lik sır piÅŸiriminin ardından dekorlama aÅŸamasına geçilmiÅŸtir. Formların dekorlanmasında çıkartma (transfer) tekniÄŸi kullanılmıştır.
Transfer (çıkartma) tekniğinin uygulama aşaması, kullanılacak dekorların eleklere pozlandırılmasıyla başlamıştır. Pozlama işlemi fotomekanik kopyalama yönteminde kullanılan ışığa hassas şablon emülsiyonlarıyla yapılmıştır. Eleğin boya geçirecek kısımları açık bırakılmış, diğer kısımlar kapatılmıştır.
Hazırlanan eleklerle, bu teknik için özel olarak üretilen kâğıtlar üzerine, çeşitli renklerdeki (pişme dereceleri birbirleriyle uyumlu) seramik boyaları kullanılarak baskı yapılmıştır. Elek üzerindeki seramik boyalarının, şablon deliklerden baskı yapılacak yüzeye geçmesi rakle diye tabir edilen kauçuk bir sıyırıcı ile sağlanmıştır.
Yapılan baskılar kurutmaya bırakılmış; kurutma iÅŸlemi biten çıkartmaların üzerleri lak diye tabir edilen taşıyıcı bir film tabakası ile kaplanmıştır. Bu iÅŸlem desenlerin büyüklüklerine göre hazırlanmış ve üzerine emülsiyon çekilmemiÅŸ boÅŸ bir elekle yapılmıştır. Ä°yice kuruması beklenen lak tabakası su dolu bir kabın içine yatırılmıştır. Lak, su yardımı ile kâğıttan ayrılmış, taşıyıcı görevi üstlenerek desenlerin ürünler üzerine geçmesini saÄŸlamıştır. YumuÅŸak bir bez ve parmak yardımıyla boyanın yüzeye teması saÄŸlanmış, ardından 1010 oC’lik dekor piÅŸirimi gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir.
Resim 3.6.’daki seramik el aynaları, beyaz plastik çamurla, elde serbest olarak ÅŸekillendirilmiÅŸtir. 1000 oC’lik bisküvi piÅŸirimi ve 1040 oC’lik sır piÅŸiriminin ardından, transfer yöntemiyle dekorlanmış, 1010 oC’de ise dekor piÅŸirimi gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir. Ãœzerinde gemi dekoru bulunan ayna 9 x 17x 0,7 cm; kutu içerisinde yeÅŸil ayna 8 x 18 x 0,7 cm ölçülerindedir.
Resim 3.7. Seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneklerinden takı kutuları.
Resim 3.7.’deki seramik takı kutuları, çalışılan modelin alçı kalıbı alınarak çoÄŸaltılmıştır. Döküm tekniÄŸi ile beyaz döküm çamuru kullanılarak ÅŸekillendirilmiÅŸtir. RötuÅŸ iÅŸlemleri tamamlanan kutulara 1000 oC’lik bisküvi piÅŸirimi uygulanmıştır. İç yüzeyleri sır ile doldurulup boÅŸaltılarak, dış yüzeyleri ise pistole ile sırlanmıştır. 1040 oC’lik sır piÅŸiriminin ardından, çıkartma (transfer) tekniÄŸi ile dekorlanmıştır. Dekor piÅŸirimi 1010 o C’de gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir. Seramik takı kutularının her biri 5,5 x 7 x 7 cm boyutlarındadır.
Resim 3.9.’daki seramik pipoların yapımında beyaz çamur kullanılmıştır. Gövde kısımları torna ile, ağız kısımları ise elde ÅŸekillendirilmiÅŸtir. DiÄŸer çalışmalarda olduÄŸu gibi pipolar da 1000 oC’lik bisküvi piÅŸirimi ve 1040 oC’lik sır piÅŸirimine tabi tutulmuÅŸlardır. Ãœzerinde gemi dekoru bulunan yüksek pipo10 x 8 x 4 cm; saÄŸ taraftaki alçak pipo 6,5 x 10 x 4,5 cm ölçülerindedir
Ä°lginc Dogum Gunu Hediyeleri bir yandan tarihsel ve kültürel ürünlerimizi birebir yaÅŸatma çabasında, bir yandan da üretici ve tasarımcıların kültürel birikimin etkilerini taşıyan yeniyi yaratma çabalarını desteklemektedir”.168
DÖSİM, Anadolu el sanatlarının korunması, geliştirilmesi, üretimin arttırılması, tanıtılması çalışmalarını yürütmekte, üstün kalitede ve kültürel doğrulukta el sanatı üretimine önemli katkılarda bulunmaktadır. Ülke çapında her yıl yaklaşık 1000 el sanatı üreticisine yönlendirme, tanıtma ve pazarlama desteği vermekte, teknik doğruluğa sahip artistik yanı güçlü ürünleri bünyesindeki uzmanlar kuruluyla değerlendirmekte, uygun bulunanları satın almaktadır.169 DÖSİM İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya mağazalarında satışa sunulan seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya ürünlerinden birkaçı şunlardır:
Resim 2.47. Füsun ÇövenoÄŸlu tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyeleri lik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.48. Serkan Özgün tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.49. Mustafa Gönül tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.50. DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.51. Remzi Oruç tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 2.52. Meliha Bulut tarafından üretilen ve DÖSÄ°M’de satışa sunulan seramik Ä°lginc Dogum Gunu Hediyelerilik eÅŸya örneÄŸi
Resim 3.1 ve 3.2’de görmüş olduÄŸumuz baharatlık ve tuzluk Çanakkale seramiklerinin dekorlarında sıkça kullanılan ev figürlerinden esinlenilmiÅŸtir. Kırmızı çamur kullanılarak plaka yöntemi ile ÅŸekillendirilmiÅŸ, 1000 oC’lik bisküvi piÅŸiriminin ardından 1040 oC’lik sır piÅŸirimi uygulanmıştır. Baharatlıklar 16x15x6 cm, tuzluk ve biberlik ise 6,5x5x5 cm ölçülerindedir.
Resim 3.3’teki yüzükler ve resim 3.4.’teki kolye beyaz, resim 3.5.’teki kolye ise kırmızı çamurla elde ÅŸekillendirilmiÅŸtir. 1000 oC’lik bisküvi piÅŸirimi ve1040 oC’lik sır piÅŸiriminin ardından dekorlama aÅŸamasına geçilmiÅŸtir. Formların dekorlanmasında çıkartma (transfer) tekniÄŸi kullanılmıştır.
Transfer (çıkartma) tekniğinin uygulama aşaması, kullanılacak dekorların eleklere pozlandırılmasıyla başlamıştır. Pozlama işlemi fotomekanik kopyalama yönteminde kullanılan ışığa hassas şablon emülsiyonlarıyla yapılmıştır. Eleğin boya geçirecek kısımları açık bırakılmış, diğer kısımlar kapatılmıştır.
Hazırlanan eleklerle, bu teknik için özel olarak üretilen kâğıtlar üzerine, çeşitli renklerdeki (pişme dereceleri birbirleriyle uyumlu) seramik boyaları kullanılarak baskı yapılmıştır. Elek üzerindeki seramik boyalarının, şablon deliklerden baskı yapılacak yüzeye geçmesi rakle diye tabir edilen kauçuk bir sıyırıcı ile sağlanmıştır.
Yapılan baskılar kurutmaya bırakılmış; kurutma iÅŸlemi biten çıkartmaların üzerleri lak diye tabir edilen taşıyıcı bir film tabakası ile kaplanmıştır. Bu iÅŸlem desenlerin büyüklüklerine göre hazırlanmış ve üzerine emülsiyon çekilmemiÅŸ boÅŸ bir elekle yapılmıştır. Ä°yice kuruması beklenen lak tabakası su dolu bir kabın içine yatırılmıştır. Lak, su yardımı ile kâğıttan ayrılmış, taşıyıcı görevi üstlenerek desenlerin ürünler üzerine geçmesini saÄŸlamıştır. YumuÅŸak bir bez ve parmak yardımıyla boyanın yüzeye teması saÄŸlanmış, ardından 1010 oC’lik dekor piÅŸirimi gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir.
Resim 3.6.’daki seramik el aynaları, beyaz plastik çamurla, elde serbest olarak ÅŸekillendirilmiÅŸtir. 1000 oC’lik bisküvi piÅŸirimi ve 1040 oC’lik sır piÅŸiriminin ardından, transfer yöntemiyle dekorlanmış, 1010 oC’de ise dekor piÅŸirimi gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir. Ãœzerinde gemi dekoru bulunan ayna 9 x 17x 0,7 cm; kutu içerisinde yeÅŸil ayna 8 x 18 x 0,7 cm ölçülerindedir.
Resim 3.7. Seramik İlginc Dogum Gunu Hediyelerilik eşya örneklerinden takı kutuları.
Resim 3.7.’deki seramik takı kutuları, çalışılan modelin alçı kalıbı alınarak çoÄŸaltılmıştır. Döküm tekniÄŸi ile beyaz döküm çamuru kullanılarak ÅŸekillendirilmiÅŸtir. RötuÅŸ iÅŸlemleri tamamlanan kutulara 1000 oC’lik bisküvi piÅŸirimi uygulanmıştır. İç yüzeyleri sır ile doldurulup boÅŸaltılarak, dış yüzeyleri ise pistole ile sırlanmıştır. 1040 oC’lik sır piÅŸiriminin ardından, çıkartma (transfer) tekniÄŸi ile dekorlanmıştır. Dekor piÅŸirimi 1010 o C’de gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir. Seramik takı kutularının her biri 5,5 x 7 x 7 cm boyutlarındadır.
Resim 3.9.’daki seramik pipoların yapımında beyaz çamur kullanılmıştır. Gövde kısımları torna ile, ağız kısımları ise elde ÅŸekillendirilmiÅŸtir. DiÄŸer çalışmalarda olduÄŸu gibi pipolar da 1000 oC’lik bisküvi piÅŸirimi ve 1040 oC’lik sır piÅŸirimine tabi tutulmuÅŸlardır. Ãœzerinde gemi dekoru bulunan yüksek pipo10 x 8 x 4 cm; saÄŸ taraftaki alçak pipo 6,5 x 10 x 4,5 cm ölçülerindedir
