*15 KG AÄžIRLIGINDA
*52 CM UZUNLUÄžUNDAÂ
*KOLEKSİYON MERAKLILARINA ÖZEL PARÇA
*EÅžSÄ°Z ÃœRÃœN
*SİGORTALI KARGO GÖNDERİMİ
Yeşil kuvars yada praz, kuvars taşının en değerli çeşitlerinden biri olan kadıköytaşının bir oluşumudur.
DoÄŸal YeÅŸil Kuvars minerali
YeÅŸil Kuvarsn sık rastlanan mineraller arasında olup çeÅŸitli özelliklere sahip olması nedeni ile pek çok alanda kullanılmaktadır. Pierre ve Jacques Curie kardeÅŸler 1880’de Fransa’da kristalleri çeÅŸitli yönlerden sıkıştırarak voltaj ürettiklerini keÅŸfettiler ve buna piezoelektrik etki adını verdiler [51]. Buna göre, piezoelektrik özellik taşıyan bir katı üzerine mekaniksel bir kuvvet uygulanarak yüzey yükleri oluÅŸturulabilir. Böylece kristalin karşılıklı yüzeyleri arasında sabit frekans deÄŸerine karşılık gelen ölçülebilir bir potansiyel fark meydana gelir. YeÅŸil Kuvars kristali bu özelliÄŸi ile saatlerde kullanılır.[/caption]Cam sanayinde kristal eÅŸya ve züccaciye imalatında; Seramik Sanayinde ise sır ve frit yapımında, yer ve duvar karosunda izolatör, elektro-porselen, glazür, sofra eÅŸyası ile vitrifiye seramik yapımında kullanılmaktadır. Düzgün ve temiz olan YeÅŸil Kuvars kristalleri optik ve elektronik sanayinde kullanılmasının yanı sıra aynı zamanda süs taşı olarak da kullanılmaktadır. YeÅŸil Kuvars kristalleri elektronik sanayinde frekans kontrol osilatörlerinde ve frekans filtrelerinde kullanılmaktadır. Süt YeÅŸil Kuvars ve camsı YeÅŸil Kuvars ise öğütülerek ve hazırlama iÅŸlemlerinden geçirilerek cam, deterjan, boya, seramik, zımpara, dolgu ve metalürji sanayilerinde kullanılmaktadır.
Yeşil Kuvars kristali arkeolojik malzemelerin yapısında da sıkça bulunmaktadır. Bu nedenle de bir diğer kulanım alanı arkeolojik malzemelerin tarihlendirilmesidir.
Toprakların bileşiminde önemli miktarda bulunur. Özellikle kumlu toprakların büyük kısmı Yeşil Kuvars taneleri içerir. Bitki beslenmesinde rolü vardır. Toprakların yapısını oluşturur ve ağır killi toprakların içeriğine katılmasıyla toprağı hafifleştirir ve bu özelliği ile tarımda kullanılır. Yeşil Kuvars kumları, kireç ile karıştırılarak harç yapımında, çimento ile karıştırılarak ince ve kalın sıvalarda kullanılır.
Kimyasal formülü SiO2 olan YeÅŸil Kuvarsın özgül ağırlığı 2,6 g/ cm3 ve Mohs skalasına göre sertlik derecesi 7′ dir [52]. Åžekil 3.7.’ de gösterilen doÄŸal YeÅŸil Kuvars mineralinin rengi beyazdır. Heksagonal sistemin trigonal sınıfında kristalleÅŸir. Saf halde %46,5 Si ve %53,3 O içerir [53].
Doğal Yeşil Kuvars içinde kusur merkezlerini oluşturan ve mineral içinde katı halinde bulunan bazı elementler vardır. Yeşil Kuvars içinde gözlenen bu elementlerin başında Li, Na, Al, Ti, Mg, (OH) gelmektedir. Yeşil Kuvarsın doğada gözlenen rengi, içerdiği safsızlıklara göre değişir böylece pembe Yeşil Kuvars, ametist, dumanlı Yeşil Kuvars gibi değişik isimler alır (Şekil 3.8.).
Yeşil Kuvars polimorf bir mineraldir. Bu nedenle kimyasal formülü değişmemesine rağmen bazı sıcaklıklarda kristal yapısı değişim göstermektedir. Polimorfların birbirlerine dönüşmeleri yapının tamamen bozulup tekrar düzenlenmesi ile olur. Bunlar tridimit, kristobalit, koesit ve stishovittir.
Normal koÅŸullardaki basınç ve sıcaklık altında kararlı olan SiO2 polimorfu olan YeÅŸil Kuvars a-YeÅŸil Kuvars’ dır. 573OC’ de P-YeÅŸil Kuvars’ a dönüşür. Åžekil 3.9.’ da a ile a-YeÅŸil Kuvars, b ile ise P-YeÅŸil Kuvars gösterilmiÅŸtir. Bu dönüşüm tersinirdir. a-YeÅŸil Kuvars düşük YeÅŸil Kuvars olarak, P-YeÅŸil Kuvars ise yüksek YeÅŸil Kuvars olarak da ifade edilebilir. P-YeÅŸil Kuvars bir atmosfer basınç altında 573-870OC arasında kararlıdır. Kristal içindeki elektriksel yükün dengelenmesi için yapıdaki boÅŸluklara alkaliler gelebilir.
P-YeÅŸil Kuvarsın yapısı daha açıktır, a-YeÅŸil Kuvarsa göre daha fazla yabancı atom içerir. Atmosferik basınç altında SiO2 Åžekil 3.10.’ da gösterilen sıcaklık deÄŸerlerinde kararlı olan üç kristalin formda bulunur.
8700C i > 1470°C i > 17200C
YeÅŸil Kuvars Tridimit Kristobalit
Kristobalit bir atmosfer basınç altında 1470O-1723OC sıcaklıklarda kararlıdır. Yüksek tridimit ile kristobalit arasındaki dönüşüm yapının tamamen deÄŸiÅŸmesini gerektirir. Tridimit 1470OC’ nin üzerinde ısıtıldığı zaman kararlı olarak dayanabilir. Erime noktası 1670OC’ dir. Bu sıvı 1723OC’ nin altında kristobalite dönüşür. Kristobalitin tridimite dönüşüm noktası olan 1470OC altında kararlı bulunabilir [53].
Si02 sıvısı 1720OC’ nin altında soÄŸutulduÄŸu zaman büyük bir zorlukla kararlılaşır, büyük bir hızla soÄŸuyarak cama dönüşür. Bu cama YeÅŸil Kuvars camı, silis veya löşatöliyerit denir.
