Yeşim Taşı Değeri İyi bir yüzük kaşı yeşim taşı değeri dört gümüş dirhem ettiği, yeşimden yapılmış kemerin beş bin filori değerinin olduğunu kaynaklarda belirtilir. Pakalın’ın “Eski Eserler Ansiklopedisinden aktardığı bilgiye göre yeşimden kase ve tabakların yüz-yüz elli lira, fincanların otuz lira, kılıç kabzasının yüz lira ve altın çakmalı tespihlerin binlerce lira ettiği öğrenilir
Yeşim Taşı Faydaları Yeşim Taşı Faydaları boyuna veya kola takıldığında kötü gözden ve dilden, devden, periden korur.Yeşim Taşı taşının sağlık üzerindeki etkilerinin yanı sıra, insanların toplum içerisindeki konumlarını belirlemede rol oynadığı da görülür. Za’îfî’nin “Cevâhir-nâmesf’nde Hıtay’ın beylerinin, vezirlerinin ve mal sahiplerinin Yeşim Taşıden kemer taktıkları, yanlarında Yeşim Taşı taşımayanların çok fazla itibar görmediği bilgisine ulaşılır
Yeşim Taşı Çeşitleri Renkleri İsimleri Günümüz kaynaklarında Yeşim Taşı iki türüne rastlanır. Bunlar “daha çok Türkistan ve Doğu Sibirya kökenli” nefrit ve jadeyittir. Nefrit, jadeyite oranla daha değersiz, fakat daha çok elde edilenidir. Kolay kırılabilme ve yağsı parlaklığıyla jadeitten ayrılır. Nefritin en önemli kaynağı Çin’deki Hoten ve Yarkent bölgeleriyle Sibirya’da Baykal Gölü’dür . Jadeyit ise
Yeşim Taşı Oluşumu Yeşim Taşı oluşumu ile ilgili olarak pek çok rivayet öne sürülmüştür. Bunlardan bir tanesi Dokuz Oğuzların gökten inen nur sütununun, yeryüzünde taşlaşarak Yeşim Taşıden bir kaya meydana getirdiği yönündeki inançlarıdır. Bu kayanın küçük bir parçası dahi Dokuz Oğuzların ülkesinden gitse, o ülkenin felaketi olacağına inanılır. Diğer bir rivayet bu taşın muhtelif hayvanların karınlarında
Yeşim Taşı (Yesm) Yeşim Taşı, Farsçada yeşm , Arapçada yeşb olarak adlandırılır . “Yad, yat, yede, yada, yeda, cada, ceda, cede, cadı, kaş, büt, yağmur taşı, yad boncuğu, galebe taşı” gibi taşların da Yeşim Taşı taşı olduğu sanılmaktadır . Yeşim Taşı bu şekilde adlandırılmasının sebebi, Türklerin onu rüzgar estirmekte, yağmur, kar ve dolu yağdırmakta ,
Mercan Taşı Değeri Mercan Taşı Değeri Afrika’da bir magribî rıtlı beş magribî dinarına denktir. Magribînin her bir dinarı on sikkeli akçe ve beş dirhem gümüş eder. Bu, kıymeti olmayan, işlenmemiş mercanın değeridir. Çünkü İskenderiye’de işlenir, o zaman değeri artar302. Za’îfî ufağının bir akçe ettiğini söyler303.
Mercan Taşı Faydaları Mercan taşı faydaları sağlık üzerindeki etkileri çoktur. Mercanı havale geçiren çocukların boyunlarına asılırsa fayda eder. Mercanı yanında taşıyanlar devden, periden, kötü ruhların şerrinden, kötü gözden emin olurlar.. Mercan yüreğe kuvvet ve ferahlık verir. Çarpıntıya iyi gelir. Gözün nemini kurutur, nurunu artırır, damarlarını sağlamlaştırır . Za’îfî’nin cevâhir-nâmesi’nde muska gibi boyuna asıldığında kanı temizlediği,
Mercan Taşı Tabiatı Zisokoritos, Mercan Taşı soğuk tabiatlı, Şeyh, birinci derede soğuk, ikinci derecede kuru tabiatlı, sertliğinin ve soğukluğunun uyum içinde olduğunu söyler. Şirvânî, Mercan Taşı sirkede ıslatılırsa beyazlayıp yumuşayacağını, zeytinyağına bırakılırsa kızıl ve nurlu olacağını belirtir. Eskiden Mercan Taşıdan yüzük kaşı dizilir, mumla kaplanır, iğne gece sirkede yatırılırmış. Böylece dileğin yazıldığı yer de beyazlanmış .
Mercan Taşı Çeşitleri Renkleri İsimleri “Tuhfe-i Murâdf’de mercanın kızıl renkte, “Risâle-i Cevâhir-nâme”de ise Hürmüz denizinden çıkarılanlar için sifîd/ak ve siyâh renkte olduğu bilgisi verilir .
Mercan Taşı Elde Edildiği Yerler Büyük taşlara yapışık olarak yaşayan mercan taşı Akdeniz ve Kızıldeniz gibi sıcak deniz diplerinde bulunurlar . Şirvânî, mercanın Mersâ’l-cüzür, Afrika Denizi, Frenk Denizi, Uroma sahilinden çıkarıldığını, en iyisinin Mersâ’l-cüzür’den geldiğini söyler. Mercanın iyisi düz, katı ve kızıl olurmuş. Yırtık, çürük, boğum olmaz veya az olurmuş . Za’îfî, mercanın madeni olarak
Mercan Taşı Oluşumu Şirvânî’ye göre Mercan Taşı deniz diplerinde olur. Ağaç gibi biter, büyür ve budaklar verir. Mercan Taşı gerçekte taştır fakat ot gibi biter. Mercan Taşı deniz diplerinde ağaç gibi bitmesi ise şöyledir: su tabiatında soğuk olduğu için sıcağı sevmez. Deniz yüzeyindeki sulara güneş ve hava sıcaklığı tesir ettiği zaman, suda hararet meydana gelir.
Mercan Taşı Mercan Taşı, sıcak denizlerden çıkarılan kırmızı renkli bir canlıdır. Başlangıçta deniz omurgasızlarından bir hayvan olan Mercan Taşı, iskeletlerinin yığın oluşturmasıyla hareket edemez hale gelir ve taşa dönüşür. Mercan Taşı kayalıkları da bu iskeletlerin binlerce yıl boyunca belli bir yerde toplanması sonucunda meydana gelir. Mercan Taşı, çimen, yelpaze, ağaç dalı şeklinde olur. Mercan Taşıın
Lapis Lazuli Taşı Değeri “Tuhfe-i Murâdî”den edinilen bilgiye göre, Lapis Lazuli Taşı değeri iyisinin her bir kaşı, üç dirhem gümüştür. İyi temizlenmiş ve yeterince dövülmüş olup, rengi yerinde olan lâciverdin her yirmi dört dirheminin değeri bir miskal altındır. Temizlenmemiş lâciverdin değeri temizlenmiş olanının üçte biri değerdedir. Lâciverd, kendi çeşitleriyle temizlenir. Bahsi geçen çeşit diğer çeşitlerden
Lapis Lazuli Taşı Faydaları Lapis Lazuli Taşı faydaları gözdeki nemi, yaşı giderir. Gözün nurunu artırır. İyi lâciverd çocuklara takılırsa çocuklar korkmaz. Za’îfî’nin “Cevâhir-nâmesi”nde üstte taşındığında sevdâdan koruduğu, insanı ferahlattığı, göze iyi geldiği, üstte taşındığında insanlara aziz ve şirin gözükmeyi sağladığı öğrenilir285.
Lapis Lazuli Taşı Tabiatı Tigâşi’ye göre, Lapis Lazuli Taşı tabiatı soğuk ve kuru, Râzî’ye göre ikinci derecede sıcak, birinci derecede soğuktur. Lâciverdin işlenişi şöyledir: “Kara zırnıh taşı ve sarı zırnıhın dörtte biri, zac-ı kirmanî ve topraksız sırça kum ayrı ayrı dövülüp sirke ile karıştırılır. Sonra yeni ve büyük bir çömleğin içi, dışı çamurla iyice sıvanır. Balçıkta
Lapis Lazuli Taşı Çeşitleri, Renkleri ve İsimleri Şirvânî, Lapis Lazuli Taşıin iyisinin kuhlî âsumâncûnî renkte olup, içinde sarı noktalar bulunduğunu söyler. Toprağa, taşa karışmış, ateşe bırakıldığında rengi değişen Lapis Lazuli Taşı kötü olurmuş279.Za’îfî’nin cevâhir-nâmesinde Lapis Lazuli Taşıin iki çeşidi yer almaktadır. Biri bedahşânî/bedahşî, diğeri kâşî’dir280. Bu taşlar çıkarıldıkları yerin ismini almıştır. İyisi renkte ve parlaklıkta
Lapis Lazuli Taşı Elde Edildiği Yerler Lapis Lazuli Taşı, Afganistan ve Şili’de bulunan bir madendir. Şirvânî, Lapis Lazuli Taşı madeni olarak Hîlân ve Bedahşân sınırından Ükrân ve Tümkân arasında Lapis Lazuli Taşı adında bir dağı gösterir. Taberistan’daki Hitân adlı dağda, Ermenistan bölgesinde ve İran’da da Lapis Lazuli Taşı madeni bulunduğu belirtilir277. Zaîfî de bu taşın
Lapis Lazuli Taşı Oluşumu (Lacivert) Zisokoridos’a göre Lapis Lazuli Taşı gök rengine benzer yumuşak ve düz bir taştır. İçinde sertlik yoktur. Çabuk ufanır. Madeninden büyük parçalar halinde çıkar. Mâliki bu görüşte değildir. Ona göre Zisokoridos’un dediği sıfatlar ermenî taşı (hacer-i ermenî) ‘nın özellikleridir. Çünkü Lapis Lazuli Taşı taşı serttir ve cilalanmıştır. Hacer-i ermenî taşı yumuşaktır. Lapis
Lacivert Taşı (Lapis Lazuli) Lacivert Taşı Arapçası lâceverd, Farsçası lâjverd, lâcverddir271. “Koyu mavi renkte değerli bir süs taşı” dır. Lacivert Taşı renk adını bu taştan alır. Aynı zamanda bu kelime “XII. ve XIV. yy.’lar arasında, İran’da Rey ve Kaşan kentlerinde üretilen bir tür çini”273nin adıdır. Edebiyatımızda renginden dolayı “lâceverd-hûn (gökyüzü), kubbe-i lâceverdî (gök kubbe, sema), tâk-ı
Akik Taşı Değeri İyi ve kızıl Akik Taşı değeri yüzük kaşı veya bıçak sapı yapılırsa çok değerli olurmuş. Rabti Akik Taşı değeri, birinci çeşidin değerinin yarısına denk gelirmiş. Diğer çeşitlerin belirli bir kıymeti olmayıp, alıp satanların iradesine bağlı olarak değişirmiş269. Ş irvânî bozulmuş, harap olmuş, suyu gitmiş Akik Taşıin cilasının şu şekilde yapılmasını tavsiye eder:
Akik Taşı Faydaları Akik Taşı faydaları sağlık üzerinde pek çok etkisi olduğuna inanılır. Rabtî’ye göre Akik Taşı daima yüzük kaşında taşıyanlar savaşta düşmanından korkmaz ve Akik Taşı vücuttan kan akmasını eng eller263. Bu görüşün kelimenin kökü olan “akk”ın “kesmek” anlamına gelmesinden, taşın renginden, suyu kurumuş vadilerde bulunmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Tigaşî’ye göre eğer ki bir kişi
Akik Taşı Çeşitleri Renkleri İsimleri Akik Taşı, hemen her renkte, mat bir taştır. “Tuhfe-i Murâdf’de Akik Taşı sekiz çeşidinden söz edilir. İyisi Yemen’in başkentinden çıkar. Birinci çeşidi Yemen San’âsı’260dır. Özelliği açık kızıl renkte olmasıdır. Gül rengindedir. Parıltısı ve nuru yerindedir. Bu çeşidi diğer çeşitlerden iyidir. İkinci çeşidi rabtîdir. Rengi kızıl ya da sarıdan meydana gelmiştir.
Akik Taşı Elde Edildiği Yerler Akik Taşı madeni çoktur. Hemen her yerden elde edilen bir taştır. Genellikle deniz kıyılarında, ırmak yataklarında, çöllerde bulunur. Şirvânî akik taşı madeni olarak, Yemen’i, Rumîyye Denizi’nin sahillerini, Basra, Magrib ve Hindistan’ı gösterir259.
Akik Taşı Oluşumu Akik Taşı, madeninden başlangıçta bal mumu gibi yumuşak olarak çıkar. Birtakım işlemlerden geçtikten sonra taşlaşır. Onay’ın “Hâfız Şerhinden aktardığı bilgide akik ile amberin madenini kimsenin bilemediği, ikisinin de deniz kenarından toplandığı öğrenilir258.
Akik Taşı Akik Taşı, hakik Taşı olarak da bilinen, rengini Süheyl yıldızının ışığından aldığına inanılan ve Yemen’den çıkarılan kırmızı renkli, sert bir taştır. Arapça’da “vadi, dere yatağı, ırmak”251 gibi manalara sahiptir. Onay’ın verdiği bilgiye göre Hicaz’da bulunan vadinin adı da Akik Taşıtir252. Daha çok nehir yataklarından temin edildiği için “ırmak taşı”253, en güzellerinin Yemen’den çıkarılmasından
Firuze Taşı Değeri En değerli firuze taşı ebu ishâkî ve ezherîdir. Bunların iyisi ve yağlanmışı oldukça değerlidir. Kuzey Afrika, İspanya ve Portekiz’de bunu talep eden kişiler, silahlarını sağlamlaştırmak için bu taşı çok pahalıya alırlarmış. Bahtcı firuze ise ebu ishâkî firuzenin yarısı değerindedir249. Za’îfî, firuzenin yirmi kıratının dört yüz filori, bir kıratının elli filori değerinde olduğunu
Firuze Taşı Faydaları Firuze Taşı Faydaları uzun süre bakılır gözün nurunu artırır. “Tuhfe-i Murâdf’den rivayetle bir gün İskender, Aristo’dan nasihat umduğu vakit, Aristo “Nasihat-nâme” adlı bir kitap yazar. İskender’e gönderir. Aristo o kitapta şunları söyler: “İyi padişahlar serveri, emanet olsun sana ki firuzeyi daima yüzüğünün kaşında ve muskanda götüresin ve ışığına bakıp uğurlu, iyi, fal
Firuze Taşı Çeşitleri Renkleri ve İsimleri Şirvânî firuze taşı yedi çeşide ayırır. Ebû İshâkî, birinci çeşittir. Diğer firuzelerin güzidesi ve iyisidir. Yeterince temiz ve parlaktır. Cismi cilalanmıştır. Rengi asumancûnîdir. İçinde hiç beyazlık yoktur. Bu taş yüzük kaşından büyük olmaz. Ezherî, ikinci çeşittir. İshâkîden sonra diğer madenlerin firuzesinden iyidir. Bazılarına göre ise ezherî, ebû ishâkîden iyidir.
Firuze Taşı Elde Edildiği Yerler Hoca Nasîrüddîn-i Tûsî’e göre firuzenin madeni Horasan vilayetinde Besan adlı köye yakın bir yerdedir ve Besan, Nişabur ile Tus arasındaki dağda bir köydür. Nişabur’da da fîruze madeni bulunurmuş. Türkistan vilayetinde Tibet’te ve İlak’da, Kirman’da firuze madeni varmış, fakat Nişabur’da çıkan fîruze diğerlerinden iyi ve değeri çok olurmuş. Nişabur’daki madenlerin güzidesine
Firuze Taşı Oluşumu Fîruze Taşı maviye yakın yeşil bir taştır. Madeni bakır madenidir. Bakır buharından meydana gelir. Pas da bakır buharından olur237.olur ki kararır bir gün toprakta su ile cem edilmeli
Firuze Taşı (Fîrûze, Pîrûze) Firuze Taşı , Nişabur’dan çıkarılan açık maviden yeşilimsiye kadar değişen renklerde, değerli bir süs taşıdır. En değerli olanı, gök mavisi renktedir. Kelimenin Farsçası “pîrûze”, Arapçası “bîrûzec”dir. Pîrûz, uğurlu, kutlu, hayırlı manasına gelir. Acemler tarafından firuzenin uğurlu sayılma ihtimaliyle bu isim verilmiş olabilir. Firuze, turkuvaz, turkuvaz olarak da bilinir. İran’dan Fransa’ya Türkiye
Elmasın Değeri Elmasın değerini belirleyici dört faktör, “biçim (kesilme), renk, ağırlık (büyüklük), optik nitelikler (saflık, parıltı, mükemmellik)”226dir. Ayrıca elmasta çatlak olmaması gerekir. Çünkü çatlaklar ışık girişini engellemektedir227. Elmasın değeri, kızıl yakutun değerine yakındır. Bir kıratının değeri iki dinardır. Bir miskali yüz dinardır. Hekim Ya’kûb İbni İshak cevher-namesinde elması bir hardal tanesi iriliğinden, bir ceviz iriliğine
Elmas Tabiatı Elmasın özelliklerinden birisi şeklidir. Üçgen, dörtgen, altıgen, sekizgen veya daha çoktur. Kötüsü pıtrak gibi üçgen veya dörtgen olur. Yuvarlak ve düz olmaz. Yani ne kadar parçalansa da üçgen ve dörtgen parçalanır. Diğer özelliği bütün taşları deler ve keser ama hiçbir taş onu delemez ve kesemez. Mesela elması demir örs üzerine koysalar, demir çekiç
Elmas Çeşitleri Renkleri İsimleri Elmas beyaz, siyah, sarı, kahverengi, pembe, menekşe rengi, mavi, yeşil ve renksiz olabilmektedir. Sarı ve kahverengi olanları pek tercih edilmezken, pembe, menekşe rengi ve yeşil elmaslar oldukça değerlidir . Hoca Nasîrüddîn-i Tûsî elmasın altı çeşit olduğunu söyler. Birinci çeşit beyazlıkta ve şeffaflıkta zücâc-ı fir’avnîye benzer. İkinci çeşit biraz sarılığa meyleder. Ona zeytî
Elmas Elde Edilen Yerler Elmasın madeni olarak çoğu kaynak Güney Afrika, Güney Amerika, Endonezya ve Hindistan’a işaret eder216. Antikçağ’dan XVIII. yy.’a kadar elmas üreten tek ülke Hindistan olarak gösterilir. Daha sonra Brezilya ve Güney Afrika’da elmas madenleri bulunmuştur217. Tigâşî’ye göre elmasın madeni Râhûn’dur. Yakutun madeni de Râhûn’dur. Her ne şekilde yakut meydana getirirlerse elmas da
Elmas Oluşumu Elmasın aslı maden kömürüdür214. Belinas’a göre elmas maddesi altın olmak için madeninde toplanmış sudur. Fakat madeninde çok durduğu için güneş ısısı üzerine aşırı derecede tesir eder. Kendi tabiatından çıkarır. Altın olmasına izin vermez, kaynatır, yoğunlaştırır, taşa döndürür. Kuruluk, sertleşmiş taşın dışına galebe eder, damarlarını daraltır ve inceltir. Böylece içinden hiçbir nesne çıkamaz ve
Elmas Elmas, yunanca “adamas” kelimesinden Arapça ve Farsçaya geçmiş bir isimdir.202 Mecazen “pek sevgili ve kıymetli”203 manasında kullanılır. Onay’ın “Burhân-ı Kâtı’ Tercümesinden aktardığı bilgiye göre elmas, hareketli ve çevik kimselere kinaye edilirmiş ve elmastan keskin kılıç, bıçak, hançer, kadeh ve şırça yapılırmış204: Sâkî elünde rengîn-câm-ı şarâb göster Elmâs-ı sâgar içre la’l-i müzâb göster (Mezâkî/Mermer, 1991:
Tasavvufta Lal Taşı Lal, tasavvufta sûfî’nin gönlüdür. Lal-i nigâr ise sevgilinin kırmızı renkli dudağını temsil eder201.
Lal Taşı Değeri Şirvânî’ye göre Lal-i pîyâzî, latif, parlak, şeffaf, temiz ve noksansız ise değeri zümrüt değerine yakındır. Lalin değeri belli olmayıp, alanın, satanın iradesine ve tercihine göre değişirmiş. Yağlanmış Lalin değeri fazla olurmuş. Lal kendisinden büyük cisimli taşlarla, keskin tatta ve kokuda nesnelerle durursa, rengi ve suyu gidermiş, cismi bozulup, harap olurmuş199. Bu nedenle
Lal Taşı Faydaları Kederi ve sıkıntıyı giderir.Gözün nurunu artırır. Sinirleri sağlamlaştırır ve sıhhati korur. La’lin faydaları yakutun faydalarına yakındır. Nitekim değerleri ve renkleri birbirine yakındır198: Şerbet-i la’lin ilâc-ı hastadır dedim dedi Mübtelâ-yı derd-i aşka eylemez dermân tabîb (Remzî/Güven, 2005: 30) Ol tabîb-i cân dedi etmez bu la’lim şerbeti Derdine dermân yürü yanımdan ey bî-çâre
Lal Taşı Çeşitleri Renkleri Ve İsimleri Hoca Nasîrüddîn-i Tûsî’ye göre Lalin dört çeşidi vardır. Biri kızıl, biri sarı, biri zeberceddir ve zümrüt rengine benzer bir yeşildir. Diğeri benefş rengindedir. Ama kızıl Lal on bir sınıf üzeredir. ‘Akrebî, birinci sınıftır. Anlamı ateş renginde Lal demektir. Çünkü cevherîler ateşe ‘akreb derler. Acemler bu sınıfa Lal-i âteşî der.
Lal Taşı Elde Edildiği Yerler Hoca Nasîrüddîn-i Tûsî, Lalin madeninin Bedahşân’a nisbet edilemeyeceğini, çünkü madeninden çıkartıldıktan sonra Bedahşân’a getirildiğini ve orada alınıp satıldığını, buradan başka memleketlere yayıldığını belirtir. Ona göre Bedahşân, Hilân vilayetindedir ve Lal madeni Hilân vilayetinde Şeknân adlı dağın eteğindedir, ikisinin arasında çok mesafe vardır. Hoca Nasîrüddîn-i Tûsî cevher-nâmesinde aktardığı bilgiye göre
Lal Taşı Oluşumu Lal Taşı Oluşumu Ş irvânî’ye göre balhaş, benefş, becâd, akîk ve bunlara benzer kızıl, kırmızı taşların her birinin maddeleri, madenlerinde yakut olmaya müsaittir. Fakat birtakım engeller yüzünden yakut olamamışlardır. Mizaçlarına, rutubetlerine, kuruluklarına göre katılaşıp taşlaşmışlar. Kimisi balhaş, kimisi benefş, kimisi becâdî, kimisi akîk, kimisi ise yaban taşları olmuş. Yani bütün taşların aslı
Lal Taşı (BALHAŞ, SEYLAN TAŞI) Lal Taşı, yakut cinsinden olup, yakuttan daha açık renkte “kırmızı ve değerli bir süs taşı”dır. Pala’ nın Dehhuda’dan aktardığı bilgiye göre Lal, İbrânîce’den Farsçaya, oradan da Arapçaya geçmiş bir kelimedir Rivayete göre bu taş, madeninden beyaz renkte çıkardırmış. Daha sonra taze ciğer kanıyla boyanıp, güneşte pişirilerek kırmızı renkli bir taş
Tasavvufta Zümrüt Taşı İnci ve yakut bahsinde ele alındığı gibi değerli taşların bazıları, tasavvufta akıl ve nefs için kullanılmıştır. Zümrüt de yakut gibi “üzerine, bütün varlıkların suretlerinin nakşolunduğu Küllî Nefs”188 dir. Yeşil rengiyle beyaz ile siyah arasında bir berzahtır.
Zümrüt Taşı Kıymeti Zümrüdün değeri ile ilgili olarak “Tuhfe-i Murâdf’de net bir bilgi verilmezken, Za’îfî’nin “Cevâhir-nâmesf’nde iki miskâlinin altmış filori olduğu bilgisi verilir.
Zümrüt Taşı Faydaları Zümrüde sürekli bakmayı adet edenlerin gözü nurlu olur ve onun gözü zayıflamaz. Zümrüt, uçuk oluşmadan önce yüzük kaşında ve muskada taşınsa uçuk meydana gelmez. Hiçbir zehirli hayvan, zümrüdü taşıyanlara zarar veremez. Ayrıca kötü gözden, devden, periden korunur. İyi düşler görürler. Yürekleri kuvvetlendirir. Kederleri, sıkıntıları giderir. Daima sevinçli ve rahat olur. Yılan, akrep
Zümrüt Taşı Tabiatı Muhammed ibni Zekeriyyâ, zümrüdün üçüncü derecede soğuk ve birinci derecede kuru olduğunu, Aristo, zümrüdün inciden soğuk ve kuru olduğunu söyler . Hoca Nasîrüddîn-i Tûsî’ye göre zümrüt yumuşaktır. Çabuk azalır. Ağırlıkta hafiftir. Elde ayna gibi cilalanmış, taze, şişman, yumuşak gözükür. Eğelenir, ateşe dayanamaz. Şemseddin-i Belhî ve Râzî zübâbî zümrüdün özelliği için engerek yılanının gözüne
Zümrüt Taşı Çeşitleri Renkleri ve İsimleri Farabî, Zümrüt Taşı ve zebercedin aynı olduğunu, bu taşlara Acemlerin Zümrüt Taşı, Arapların zeberced dediğini söyler. Hoca Nasîrüddîn-i Tûsî iyisine, halisine ve kusursuzuna zeberced, diğerlerine Zümrüt Taşı, der. Tigâşî ve diğer cevher satanlara göre Zümrüt Taşı ve zeberced birbirinden farklı iki cevherdir. Birine Zümrüt Taşı, birine zeberced 172 derler.
Zümrüt Taşı Elde Edildiği Yerler Zümrüt, Günbed-i Hirmân167, Fireng diyarındaki dağlık bölge168, Brezilya, Hindistan, Pakistan169’dan elde edilir. Tigâşî ve Mu’izzüddîn zümrüdün madeniyle ilgili olarak şunları söyler: “İsvân’dan öte Mısır ile Sudan arasında Tohum adlı bir büyük ve uzun dağ vardır. Toprağı kirece benzer. O dağı Zümrüt Taşı için kazdıklarında önce talk adlı bir kara taş
Zümrüt Taşı Oluşumu Zümrüt Taşı gerçekte nasıl oluştuğunu Tigâşî, Belinas’dan naklediyor: “Zümrüt Taşı başlangıçta yakut olsa gerek. Katılaşıp taş olduğu zaman yakuta benzeyen, kızıl, şeffaf, parlak ve temiz bir taşa döner. Fakat madeninde çok durduğundan ve üzerine güneş sıcaklığı ve kuruluk tesir ettiğinden taşın üstünde yoğunluk, kalınlık, karanlık ortaya çıkar. İç yüzü eski halinde kalır
Zümrüt Taşı (Zümürrüd) Zümrüt Taşı , yeşil renkli, parlak, şeffaf bir taştır. Rengini, içinde bulunan az miktardaki kromdan alır. Zümrüdün ilk olarak “İ.Ö. 1650’lerde Yukarı Mısır’da elde edildiği ve işlendiği sanılmaktadır”159. Büyük İskender, Cleopatra ve Romalılar zamanında bu madenin işletildiği ve İspanyollar’ın Güney Amerika’yı işgalleri sırasında oradaki insanlardan alıp, Avrupa’ya götürdükleri bilinmektedir160. Taş çok fazla
Tasavvufta Yakut Taşı Yakut, tasavvufta Küllî Nefs’e işaret eder. Nefs, kızıl yakuttur, zümrüttür. Göksel cevherlerin en kıymetlisi dürretü’l beyzâ olduğu için akıl beyaz incidir. Yeryüzü ve toprağın en kıymetli cevheri ise Yâkûtetü’l-hamrâ yani kızıl yakuttur156. Bu yüzden yakut Nefs-i Küllî’dir. Yakûte-i sahrâ’ tamlaması da adını nûrâniyyet ile zulmun karışmasından alır . “Beyaz ve siyahın dışındaki
Yakutun Kıymeti Yakutun kıymeti pazarının durgun olup olmamasına, cevherlerin talep edilip edilmemesine, madenlerin yakın ya da uzak olmasına, cevherlerin az ya da çok bulunmasına, değerinin bilinip bilinmemesine, değerini bilenlerin az-çok olmasına, cevherin iyi-kötü, iri-ufak olmasına bağlıdır. Cevherlere değer biçmek tahminîdir. Aslı ve kaidesi yoktur147. Za’îfî yirmi kıratının iki bin eşrefî148 değerinin olduğunu belirtir149. Rivayete göre
Yakut Taşı Faydaları Kızıl yakutu yüzük kaşında veya muskada taşıyanlarda veba illeti görülmez. Yıldırım çarpmaz. Gözlerde veya gönüllerde azîz ve şirin gözükürler (özellikle behremânî veya remmânî yakut takanlar)136. Aristo, yüzüğünün kaşı yakut olup da boğulan birini görmediğini, Şerîf Cevherî ise Hindilerden işittiğine göre yakutu beraberinde götürenlerin ferahı ve kuvvetinin arttığını, yay çekenlerin yanlarında yakut bulunduğunda
Yakut Taşı Tabiatı Yakut, korindon adlı alüminyum oksitin bir mineral biçiminden oluşur. Kırmızı renkli olması, krom atomlarının taşın kristal yapısındaki alüminyum atomlarının bir kısmının yerine geçmesindendir. Yakutun ışığı kırma gücü de yüksektir. Yoğun bir sıcaklığa maruz kaldığında taş yeşilleşir, soğuduğunda ise eski rengine döner . Ş eyh’e göre yakut, sıcaklık ve kurulukta çeşitleriyle uyumludur. Fakat
Yakut Taşı Çeşitleri Renkleri ve İsimleri Ş irvânî’ye göre yakut dört çeşittir. Kutlar, kitabının dipnotunda yakutun madeni ile ilgili olarak Destgerdî’den alınan rivayeti aktarır. “Nizâmî’nin İskender-nâmesi’nde İskender’in askerlerinin zulümattan çıkardığı tek cevher olarak kırmızı yakuttan söz edilmektedir. Aynı konunun anlatıldığı kısımda İskender’in Hızır’a verdiği taş için sadece gevher denmektedir.” (Kutlar, 2005: 21). Şirvânî, age, s.
Yakut Taşı Elde Edildiği Yerler Yakut madeni, Bedahşân115, Seylân116, Serendîb’de Kademgâh-i Baba Âdem dağı, Nîkû (Bengâle’de Rîh altında, Biyder yakınlarında bir yer veya yapı), Bûknek adası, Burma, Afganistan, Hindistan, Kamboçya, Tayland ve Tanzanya’ da çıkarılır. Şirvânî, age, s. 102-121. Şirvânî, age, s. 102-121. Bugün bir kısmı Afganistan bir kısmı Rusya sınırında olan Sind ve Horasan
Yakutun Oluşumu Onay, age, s. 408; Kutlar, age, s. 22. Hekim Belinas’ın “Sırr-ı Tabî’af adlı kitabında bahsettiğine göre, güneş bazı yerlere direkt temas ettiğinde, güneş ışınları o yere sıcaklığı gereğince tesir edermiş ve orada hiç rutubet kalmazmış. Güneşin sıcaklığı kuruluk üzerine nüfuz ettiğinde tabiatlarından ve renklerinden dönüp bir parça ateş olurmuş ve böyle yerlerde ne
YAKUT TAŞI Arapça bir isim olan “yâkût”un cem’i “yevâkit”98; Farsçası “bâkîde”, “bâkend”, “pakend”dir99. Yakut, uçuk pembeden koyu kırmızıya kadar değişik renklere sahiptir ve nadir bulunan saydam bir taştır. Mora yakın, güvercin kanı rengindeki yakut oldukça değerlidir. Beyaz, sarı, mavi renkli olanı da vardır. Bu taş sertlikte elmastan sonra gelir. Ateşe dayanıklı yapıdadır, erimez. Taşlar arasında
Tasavvufta İnci Dürr, Arapça’da itaat etmek demektir. Tasavvufta dürre-i beyzâ (beyaz inci), ilk akıl; dürr-i sühân, mükâşefe halleri, maddî, manevî, hissî, aklî, ilâhî sır ve ibadetler; dürr-i yetîm, Hz. Muhammed ve insân-ı kâmil için kullanılır92. Yani akıl, ibadetler, Hz. Peygamber, insan-ı kâmil, insan ruhu hepsi birer incidir: Âferînişden ne deryâdur ne sâhildür garaz Nüh
İncinin Rengini ve Şeklini Bozan Nesneler incinin temizlenmesi İnci aslında bağlanmış su olduğu için latif ve nazik bir cevherdir. Çok durduğunda çürür ve renginden döner. Ateşin sıcaklığına dayanamaz, sararır, yanar ve vücut ısısından, terden, ekşilerden, yağlardan, kirden, yaş yerlerde durmaktan, müşk, kâfur, gâliye gibi keskin kokulu nesnelerden ve iri cevherlerle yan yana olmaktan taraveti, suyu,
İncinin Kıymeti “Tuhfe-i Murâdf’de incinin bir hal ve karar üzerinde kalmadığına, her gün, farklı şehirlerde, farklı ülkelerde türlü türlü alınıp satıldığına dikkat çekilir. Cevheri alan ve ona rağbet eden kişiler sultanlar, emirler, hatunlar ve büyüklermiş ve bunların tercihleri sürekli değişirmiş. Onlar cevherlere rağbet ettiğinde cevherlerin değeri artar, etmediğinde düşermiş. Bu yüzden o dönem için cevherlere
İncinin Tabiatı İnci, oluşumunda da yer verildiği gibi soğuk ve yaştır. Çünkü inci havaya karışan damlaların bir sedef tarafından kapılmasıyla meydana gelir .
Büyüklüğü ve küçüklüğü yönünden inci çeşitleri: Şirvânî, Hoca Nasîrüddîn-i Tûsî’nin, “Tansûk-nâme” adlı cevher-nâmesinden şunları nakleder: Şirvânî, age, s. 77-101. Şirvânî, age, s. 77-101. “Bizden önceki zamanlarda cevherîler üç kalbur tutarlardı, ama bu günlerde beş kalbur tutarlar. Birbirinden farklı olan ilk kalburların deliği dardır. İnciyi sadeften çıkardıktan sonra bu kalbura koyarlar, çalkarlar, aşağı inene habbe ve
Görünüş ve şekil yönünden inci çeşitleri Miskal, “değerli madenlerin, cevherlerin ve ilaçların tartılmasında kullanılan Arapların en eski ölçü birimlerinden biri, dört buçuk gram veya üçte bir dirhem veya yirmi dört kıratlık bir ağırlık ölçüsü”dür (Şirvânî, 1999: 460). İyi bir inci yuvarlak ve pürüzsüz olmalıdır. “Tuhfe-i Murâdf’de inci şekil yönünden on altı sınıfa ayrılır. ‘Uyûn, birinci
Suyu yönünden inci çeşitleri: İnci, birleşmiş sudur. Bu yüzden incinin içindeki su ne kadar çok olursa, inci de o kadar iyi olur. Şirvânî, inciyi suyu yönünden on çeşide ayırır. Dürr-i hoş-âb, birinci çeşittir. Beyaz, nazik, şeffaf ve parlak incidir. Bir damla suya benzer, içinde başka renk bulunmazmış. Bu çeşit inci bulunduktan sonra eşi olmazmış. Şeker-âb,
Rengi yönünden inci çeşitleri: “Tuhfe-i Murâdf’den öğrenildiğine göre beyaz olan inciler birinci çeşittir ve dört gruba ayrılır. Necm, birinci grubun incisidir. Yıldız gibi beyaz, parlak, şeffaf ve yuvarlaktır. Kusuru olmaz. Bütün incilerin güzidesi ve halisi budur. Ağırlığı yarım dirheme erişir. Şîr-bâm, ikinci grubun incisidir. Süt gibi ak, parlak ve temizdir. Fiyatı gereğince rağbet görür. Huşk-âb,
İncinin Çeşitleri, Renkleri ve İsimleri İnci, rengine, şekline, sulu oluşuna, büyüklüğüne ve küçüklüğüne göre farklı şekillerde adlandırılır. Cevherîler tarafından, delinmiş inciye, ufak da olsa iri de olsa cümân ve şezer, delinmemiş inciye dür, habbe, beyz, beyza, tûme, harîde, haferde denildiği görülür. Büyük taneli incilere, delinmiş ya da delinmemiş olsun cevher-i mudahrec, cevher-i fâdde, cevher-i ratb,
İncinin Elde Edildiği Yerler Hem Doğu’da hem de Batı’da önemli bir yere sahip olan inci, “Katîf, Kîş-i Bahreyn / Kîşü’l Bahreyn (Basra Körfezi), Kays Melikân Adası, Tahte’r-Rîh, Kâyil (Bengâle yakınlarında), Tübüt, Buten, Serendîb, Şamtara, Bengâle, Malâka, Sâyim, Çâde, Çîn, Mâçîn, Ummân Denizi, Habeşe, Lihye, Hâl-i Beyt-i Ya’kûb, Kamrân Adası”66 gibi yerlerden temin edilir. Hoca Nasîrüddîn-i
İncinin Oluşumu İncinin meydana gelişi hakkında, pek çok kaynakta benzeri anlatımlarla karşılaşılır.Bunlardan biri “Tuhfe-i Murâdf’de geçer: Deniz diplerinde Arastorus adlı bir deniz hayvanı yaşarmış ve hiç hareket etmezmiş. Bu hayvan Sedeften mürekkepmiş.Sedeflerinin birazına et yapışmış. Diğer kısımları köpük, su, kan gibi nesnelerden oluşmuş. Kış günlerinde, sabah ve gece vakitlerinde, kuzey yelleri çok estiğinde denizdalgalı olurmuş. O
İNCİ (İNCÛ, DÜRR, LÜ’LÜ, MÜRVÂRÎD) İnci, Arapçada dürr, lü’lü, leâlî; Farsçada incû, mürvârîd ismini alır. Değerli taşlar arasında yer alan ve “deniz cevherlerinin en yücesi, en değerlisi ve kıymetlisi”56 olarak nitelendirilen bu taş, parlaklığı, güzelliği, beyazlığı, yuvarlak ve şeffaf oluşuyla, Klasik Türk Şiiri’nde nazmı güzelleştiren, şairin şiirini, aşığın gözyaşını, sevgilinin dişini ve terini, vuslatı, yağmur
CEVHER (GEVHER, GÜHER, CEVÂHİR, MÜCEVHER) Değerli taşların genel adı olarak karşımıza çıkan cevher38, Arapça bir isim olup, cem’i cevahirdir39. Farsçada gevher olarak kullanılır40. “Bir şeyin özü, esası; öz, maya, üstünlük, nitelik, yetenek, değerli taş, mücevher, kılıcın üzerindeki meneviş ve halka biçimindeki dalgalar, ebced hesabında dalgalı harf”41 gibi farklı manalara sahiptir. Hz. Peygamber’in ravzasındaki tozlara ve